Giela
Ester Alsholm, Laith Juma och Nova Depta - Östergårdsskolan ÖG07M
Lyktarskynið er eitt af skilningarvitum okkar. Menn eru með um 20 milljónir lyktarfrumur í nefinu. Við getum fundið meira en 40.000 mismunandi lyktir.
Luktsinnet är ett av våra sinnen. Människorna har omkring 20 miljoner luktceller i näsan. Vi kan fånga upp mer än 40.000 olika dofter.
Það svífa ósýnileg efni í loftinu. Lítil ósýnileg efni er t.d. ilmur af sítrónu. Lyktin berst til viðkvæmra lyktarviðtaka sem sitja efst í nefinu.
Det svävar osynliga ämnen i luften. De små osynliga ämnena är dofterna som till exempel: doften av citron. Doften följer med upp till de känsliga luktmottagarna som sitter längst upp i näsan.
Taugafrumurnar í nefinu eru settar saman í eina tegund viðtaka. Þegar þú þefar nær lyktin að lyktarfrumunum. Það breytir lyktinni í veik rafmagnsmerki sem taugarnar senda til heilans.
Alla nervceller i näsan är ihopsatta till en typ av receptor. När man luktar kommer lukten fram till luktcellerna. Det gör om doften till svaga elektriska signaler som sedan skickas med nerver upp till hjärnan.
Lyktin skiptir reyndar máli hvernig eitthvað smakkast. Ef þú heldur fyrir nefið þegar þú smakkar eitthvað getur þú ekki fundið muninn á ólíkum hlutum sem þú smakkar.
Lukten gör faktiskt en skillnad på hur det smakar. Ifall man håller för näsan när man smakar någonting så kan man inte känna skillnad på de olika saker man smakar på.
Það eru mismunandi grunnbrögð, salt, sætt, beiskt, súrt og umamí. Beiskt bragð getur verið viðvörun fyrir eitruðum plöntum og þörungum. Fólk getur fundið fleiri ilmi en lyktir.
Det finns olika grundsmaker, salt, sött, beskt, surt och umami. Beskt smak kan vara en varning för giftiga växter och alger. Människan kan känna lukt på så många olika sätt än smaker.
Sum lykt er ekki góð til innöndunar. Dæmi um slíka lykt er reykur og eitruð gufa eins og bensín og dísel.
Vissa lukter är inte bra för dig att andas in. Exempel på sådana lukter är rök och giftiga gaser som bensin och diesel.
Til eru hundar sem geta fundið lykt af sjúkdómum og konu sem er þunguð. Hundar hafa miklu betri lyktarskyn en menn.
Det finns hundar som kan lukta sig fram till sjukdomar eller om en kvinna är gravid. De har mycket bättre luktsinne än människor.
Människan använder idag hundar för att lukta fram droger och andra kemikalier som kan vara farliga.
Þú gætir fengið blóðnasir. Maður fær blóðnasir þegar litlar æðar springa í nefinu og byrja að blæða. Æðarnar springa þegar slímhúðin verður þurr og eyðileggst, til dæmis vegna þurrka og kulda.
Det kan hända att du får näsblod. Näsblod får man när små blodkärl brister och börjar blöda. Blodkärl brister när slemhinnan blir torr och skadad av exempelvis för torrt och kallt väder.
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Dennis Wong - flickr.com
S4: Patrick J. Lynch - commons.wikimedia.org
S6: Lukas - pxhere.com
S8: Sabine Zierer - pixabay.com
S10: Reine Rahmé
S12: Pixabay.com
S14: Piqsels.com
S16: Nicooografie - pixabay.com
S18: Af.mil
S20: Peretz Partensky - flickr.com
S22: Piotr Siedlecki - publicdomainpictures.net