Skift
språk
Seyður í Føroyum
Savalimmiuni savat

1. og 2. flokkur í Skúlanum við Streymin

Omsett til grønlandsk av Agapeta Skifte Jensen
3
4

“Ull er Føroya gull” er gamalt føroyskt orðatak. Tað eru uml. 70.000 seyðir í Føroyum. Seyður hevur altíð havt stóran týdning fyri føroyingar, tí hann bæði hevur útvegað okkum mat og klæðir.

Savalimmiormiut oqariartaasitoqaat tassaavoq: “Savap qiviua tassa savalimmiut kuultiat”. Savalimmiut 70 tusind-tit missaani savaqarpoq. Savat savalimmiormiunut pingaarutilerujussuupput, tassani atisaralugillu nerisarigamikkit.

5
6

Longu tá ið norðbúgvar komu til Føroya í 9. øld, var nógvur seyður á oyggjunum. Upprunaseyðurin var lítil og minti um serstaka Soay-seyðin, sum enn livir á skotska oyggjabólkinum St. Kilda.

Nunanit avannaamioqatigiinnit ukioq 800 miss. Savalimmiut tikinneqaqqaarmatali savalimmiut qeqertaanni savaqarsimavoq. Savat siulliit maannakkut skotlandimi qeqertat ilaanni St.Kildami savanut eqqaanartuupput. Soay- nut.

7
8

Á Føroya Fornminnissavni ber til at síggja sokallaða dímunarseyðin. Síðstu upprunaseyðirnir hildu til á Lítlu Dímun og vórðu avlívaðir uml. 1860.

Savalimmiormiut katersugaasivianni takuneqarsinnaapput savat Dimon-t. Savat taakku savat qeqertaaqqami Dimonimi nungunneqarput ukioq 1860-p misaani.

9
10

Seyðafelli í 17. øld hevði við sær, at onnur seyðasløg vórðu flutt inn úr Íslandi, Hetlandi og Orknoyggjunum.

1600- kunni savarpassuit toqorarsimapput. Taamaalilluni allaat  Islandimiit, Shetlandip qeqeqertaanniit Orkeyllu qeqertaanniit nuussisoqartariaqarluni.

11
12

Føroyski seyðurin minnir um seyðaslag í Noregi, sum tey kalla “spælsau”. Seyðurin í Íslandi er eisini nær slektaður við hann. Nakað, ið eyðkennir hesi seyðasløg, er, at tey hava stuttan hala.

Savalimmiormiut savaat Norgemi savanut “spælsau” eqqaanartuupput. Islandimiut savaalu qanigisariillutik. Taakkua immikkuullarequtigaat pamiui naatsuugamik.

13
14

Seyður trívist væl í Føroyum. Veturin er mildur, og sjálvt tá ið kavi liggur, kann hann skava seg niður á okkurt etandi.

Savalimmiuniinnertik malunnartoqartinngilaat. Ukiukkut nillerpallaarneq ajormat, aputeqaraanga aput kiliorlugu nerisinnaasarput.

15
16

Seyður etur gras og er tað vit kallað jóturdýr. Tað vil siga, at hann fyrst svølgir grasið fyri síðani at klíggja tað upp aftur at tyggja.

Savat ivigartortuupput taamaalillutik mangiartortunik taaneqarsinnaallutik. Tassa ivikkat eeqqaariarlugit oriariarlugit tamuasarlugit.

17
18

Lembing er um várið. Smálombini súgva mammu sína fyrstu tíðina, men fara síðani at eta gras og vaksa skjótt. Longu á heysti sama ár, verða flestu teirra flett.

Piaqqineq upernaakkut pisarpoq. Piaqqat anaanaminni miloqqaartarput. Kingorna ivigartortalersarput allipallattarlutillu. Piaqqat amerlanerit ukiakkut toqorarneqartarput.

19
20

Mest sum alt á seyði verður etið. Eisini avroð, blóð og seyðarhøvd. Flestu krovini verða hongd í hjallarnar at ræsa og turka, og so verður kjøtið klárt at eta næstu mánaðirnar.

Sava tamangajavimmi nerineqartarpoq. Iloqutaanut allaat, aavanut niaquanut allaat. Savat toqutat erlaveerlugit peqqumaasivimmi nivingatinneqartarput, neqaata issera anitserlugu, panertillugulu. Qaammatinilu tulleriinni nerisarineqartarluni.

21
22

Seyðaull kann verða spunnin til tógv. Føroyska ullin er sera heit og inniheldur eisini nógv lanolin, sum ger, at hon reinsar seg sjálva.

Savap qiviua qissineqartarpoq. Savalimmiormiut savaata qiviua oqortorujussuuvoq lanolin (Orsoq) iluaqutsiullu. Nammineerlunilu eqquisaartuuvoq.

23
24

Veðrarnir hava horn, meðan ærnar vanliga eru kollutar. Hava ærnar horn, eru tey munandi minni enn á veðrunum.

Angutikolooq nassoqartarpoq. Arnavissalli nassoqaratik. Nassunikkaangamillu angutikuluuniit nassukinnerusarput.

25
26

Hvat annað veitst tú um seyð?

Savat pillugit allanik ilisimasaqarpit?

27
Seyður í Føroyum

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1+14: Erik Christensen - commons.wikimedia.org
S4+10+18: Arne List - flickr.com/ commons.wikimedia.org 
S6: Owen Jones - commons.wikimedia.org
S8: Northerner - commons.wikimedia.org
S12: Thomas Mues - commons.wikimedia.org
S16+22: Lisa Borgström
S20: Jan Thomsen
S24+26: Jóannes S. Hansen
Forrige side Næste side
X