Skift
språk
Seyður í Føroyum
Kindur í Færeyjum

1. og 2. flokkur í Skúlanum við Streymin

Omsett til íslensku av Jón Andri, Jóhannes Edwin og Zayd
3
4

“Ull er Føroya gull” er gamalt føroyskt orðatak. Tað eru uml. 70.000 seyðir í Føroyum. Seyður hevur altíð havt stóran týdning fyri føroyingar, tí hann bæði hevur útvegað okkum mat og klæðir.

“Ull er Færeyja gull” er gamall færeyskur málsháttur Það eru u.þ.b. 70.000 kindur í Færeyjum. Kindin hefur alltaf verið mikilvæg fyrir Færeyinga, því hún útvegar okkur bæði mat og klæði.

5
6

Longu tá ið norðbúgvar komu til Føroya í 9. øld, var nógvur seyður á oyggjunum. Upprunaseyðurin var lítil og minti um serstaka Soay-seyðin, sum enn livir á skotska oyggjabólkinum St. Kilda.

Þegar Norðurbúar komu til Færeyja um 800 þá var fjöldi kinda á eyjunum. Upphaflegi fjárstofninn var smávaxinn og minnti helst á hið sérstaka Soay fé sem er enn á skosku eyjunum St. Kilda.

7
8

Á Føroya Fornminnissavni ber til at síggja sokallaða dímunarseyðin. Síðstu upprunaseyðirnir hildu til á Lítlu Dímun og vórðu avlívaðir uml. 1860.

Á Þjóðminjasafni Færeyja getur þú séð svokallað Dímonfé. Síðusta upphaflega féð var á eyjunni Litlu Dímon en var öllu lógað í kringum 1860.

9
10

Seyðafelli í 17. øld hevði við sær, at onnur seyðasløg vórðu flutt inn úr Íslandi, Hetlandi og Orknoyggjunum.

Kindadauði á 17 öld var mikill Það varð til þess að menn fluttu inn aðrar fjártegundir frá Íslandi, Shetlandseyjum og Orkneyjum.

11
12

Føroyski seyðurin minnir um seyðaslag í Noregi, sum tey kalla “spælsau”. Seyðurin í Íslandi er eisini nær slektaður við hann. Nakað, ið eyðkennir hesi seyðasløg, er, at tey hava stuttan hala.

Færeysku kindunar minna á norska fjártegund sem heitir “Spælsau”. Íslenskar kindur eru einnig náskildar þeim. Einkenni þessara fjártegunda eru stuttur hali.

13
14

Seyður trívist væl í Føroyum. Veturin er mildur, og sjálvt tá ið kavi liggur, kann hann skava seg niður á okkurt etandi.

Kindur þrífast vel í Færeyjum. Veturnir  eru mildir, og þó það sé snjór þá geta þær krafsað í hann og fundið æti.

15
16

Seyður etur gras og er tað vit kallað jóturdýr. Tað vil siga, at hann fyrst svølgir grasið fyri síðani at klíggja tað upp aftur at tyggja.

Kindur éta gras og eru kallaðar jórturdýr. Það vill segja að þær gleypa grasið fyrst og síðan æla þær því upp aftur til að tyggja það.

17
18

Lembing er um várið. Smálombini súgva mammu sína fyrstu tíðina, men fara síðani at eta gras og vaksa skjótt. Longu á heysti sama ár, verða flestu teirra flett.

Sauðburður (fæðing) er á vorin. Lömbin eru á spena hjá móður sinni til að byrja með, síðan fara þau að éta gras og stækka þau síðan hratt. Strax um haustið, sama ár er flestum þeirra síðan slátrað.

19
20

Mest sum alt á seyði verður etið. Eisini avroð, blóð og seyðarhøvd. Flestu krovini verða hongd í hjallarnar at ræsa og turka, og so verður kjøtið klárt at eta næstu mánaðirnar.

Maður getur borðað nánast allt af kindinni. Líka innyflin, blóðið og kindahausinn. Flestir skrokkarnir eru síðan hengdir upp í hjalla svo kjötið gerjist og þurrkist, síðan getur maður borðað kjötið næstu mánuði.

21
22

Seyðaull kann verða spunnin til tógv. Føroyska ullin er sera heit og inniheldur eisini nógv lanolin, sum ger, at hon reinsar seg sjálva.

Fjárullina er hægt að spinna í garn. Færeyska ullin er mjög hlý að vera í og inniheldur einnig mikið af lanólíni, sem gerir hana sjálfhreinsandi.

23
24

Veðrarnir hava horn, meðan ærnar vanliga eru kollutar. Hava ærnar horn, eru tey munandi minni enn á veðrunum.

Hrútarnir hafa horn, en ærnar eru vanalega kollóttar. En ef þær hafa horn eru þau mun minni en hjá hrútunum.

25
26

Hvat annað veitst tú um seyð?

Seyður í Føroyum

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1+14: Erik Christensen - commons.wikimedia.org
S4+10+18: Arne List - flickr.com/ commons.wikimedia.org 
S6: Owen Jones - commons.wikimedia.org
S8: Northerner - commons.wikimedia.org
S12: Thomas Mues - commons.wikimedia.org
S16+22: Lisa Borgström
S20: Jan Thomsen
S24+26: Jóannes S. Hansen
Forrige side Næste side
X