Tilbake til søk
Skift
språk
språk
Moskusoksin
Sauðnaut
Annelise Christoffersen Kall
Omsett til íslensku av Aron Daði Björnsson, Björn Ísfeld Jónasson, Haukur Bjarmi Egilsson og Steinar Ingi Árnason
4
Moskusoksin er súgdjór. Hann livir í fjøllunum í Grønlandi. Moskusneyt liva í Vestur-, Norður- og í Landnyrðingsgrønlandi.
Sauðnaut er spendýr. Þau lifa í fjöllunum á Grænlandi. Þau finnast á Vestur-, Norður- og Norðaustur-Grænlandi.
6
Moskusoksin kann gerast 2,5 m langur. Hann kann viga upp til 350 kg. Hann hevur síðan feld. Á feldinum sæst, hvussu gamal oksin er. Feldurin lívir móti kulda.
Sauðnaut geta orðið 2,5 m langt. Það getur vegið allt að 350 kg. Það er með sítt hár. Á hárinu sést hversu gamalt það er. Feldurinn ver það fyrir kulda.
8
Moskusoksin er í ætt við geitir og seyð - ikki við neyt. Hann livir av grasi, runnum, pílasprotum og ymiskum urtum.
Sauðnaut er skylt geitum og kindum - ekki nautum. Það lifir á grasi, dvergvöxnum runnum, víðiskotum og ýmsum jurtum.
10
Vanliga liva moskusneyt í fylgjum upp til eini 60 djór. Verða tey álopin av rovdjórum, stilla tey seg í ring fyri at verja kálvarnar.
Sauðnaut eru oftast í hjörðum með 60 dýrum. þegar rándýr ráðast á hjörðina fara sauðnautin í hring til þess að verja kálfana.
12
Tá moskusoksin skal verja seg, brúkar hann hornini at ræða við. Tá kalldýrini berjast um kvenndýrini, stanga teir hvør annan, til annar hevur vunnið. Tað kann taka umleið ein hálvan tíma.
Þegar Sauðnautið þarf að verja sig notar það hornin til að hræða andstæðinginn. Þegar karldýrin berjast fyrir kvendýrunum ráðast þeir á hvor annan með enninu þar til annar þeirra vinnur. Þetta ferli getur tekið hálftíma.
14
Tann elsti í flokkinum verður rikin burtur úr flokkinum, um hann viknar og má lúta í einum bardaga.
Þeim elsta úr flokknum er hent út úr hópnum ef hann veikist eða tapar bardaga.
16
Um summarið og um veturin er loyvt at veiða eitt avmarkað tal av moskusoksum. Tað krevst eitt loyvi fyri at sleppa at skjóta. Loyvt er at skjóta í mesta lagi 1000 oksar árliga fyri at halda skipanina niðri.
Sauðnaut má veiða að sumri og vetri en fjöldinn er takmarkaður. Þú verður að hafa leyfi til að skjóta dýr. Það má skjóta allt að 1000 naut á ári til að halda stofninum í skefjum.
18
Tann, sum ætlar sær at skjóta ein moskusoksa, má fyrst fara við báti til tað økið, har teir eru. Ofta er eisini neyðugt at ganga langar teinar fyri at finna ein oksa.
Til að veiða sauðnaut þarf að sigla að svæðinu þar sem þau halda sig. Oft þarf að ganga langt til að finna nautin.
20
Veistu hvort það finnist sauðnaut annars staðar en á Grænlandi?
Moskusoksin
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1+4: ©Dan Bach Kristensen - Visit Greenland
S6+8: ©Magnus Elander - Visit Greenland
S10: Mottafied.com
S12: Bjorn - flickr.com
S14: Kirill Ignatyev - flickr.com
S16: Carl Christian Koldewey (1837-1908) - commons.wikimedia.org
S18: ©Mads Pihl / Air Zafari - Visit Greenland
S20: Algkalv - commons.wikimedia.org
© 2019 atlantbib.org
X