Skift
språk
Ljóstillífun- hreint loft!
Fotosyntesa - rein luft!

Thomas Buhl og Vivi Mærsk

Omsett til færøysk av Asta Wolles & Thordis Dahl Hansen
3
4

Ljóstillífun er ferli þar sem plantan breytir sólarljósinu í orku og hreint súrefni.

Fotosyntesan er ein tilgongd, har plantan ger sólarljósið til orku og reint súrevni.

5
6

Ljóstillífun gerist bara í plöntum. Vegna sólarljóssins gerist ljóstillífun ekki á nóttunni.

Fotosynustesa fer fram í plantum. Av tí at sólarljós skal til, fer fotosyntesan ikki fram um náttina.

7
8

Í frumu plöntunnar finnst ,,grænkorn.” Það eru þau sem gera plöntuna græna. Ljóstillífunin gerist í grænkornunum.

Í kyknunum hjá plantunum eru “grønkorn”. Tað eru tey, sum gera plantuna grøna. Tað er í grønkornunum, at fotosyntesan fer fram.

9
10

Það byrjar með að plantan tekur upp vatn með rótunum (H₂O), birtu frá sólinni og koltvísýring (CO₂) úr loftinu.

Fotosyntesan byrjar við, at plantan tekur vatn úr rótini (H₂0), ljós frá sólini og koltvísúrni (CO₂) úr luftini.

11
12

Koldíoxíð kemst inn í plöntuna með hjálp frumu, sem er lítið op í laufum plöntunnar.

Koltvísúrni kemur inn í plantuna við hjálp frá varrakyknum, sum eru smá hol í blaðnum á plantuni.

13
14

Í grænu kornunum er sólarljósi, koltvísýringi og vatni breytt í sykur og súrefni. Sykurinn er einnig kallaður kolvetni. Súrefni er sleppt út í loftið, sem við öndum að okkur sem hreinu lofti.

Í grønkornunum verður sólarljós, koltvísúrni og vatn gjørt til sukurevni og súrevni. Sukurevni vera eisini nevnd kolhydrat. Súrevni verður latið út í luftina, soleiðis at vit kunnu anda fríska luft.

15
16

Þar sem plöntunar búa til súrefnið kallast regnskóarnir oft ,,lungu jarðar.”

Av tí at tað eru plantur, sum gera súrevni til luftina, so verður regnskógurin ofta kallaður fyri “jarðarinnar lungu”.

17
18

Í náttúrufræði getur maður líka skrifað á þennan hátt: Koltvíoxið+Vatn+Sólarljós=Súrefni+ Sykur.

Í náttúrulærugreinunum kann fotosynutesan skrivast soleiðis: koltvísúrni + vatn + sólarljós = súrevni + sukurevni.

19
20

Heimsmarkmið 15 fjalla um,,Líf á landi“ - um að varðveita náttúruna. Það þýðir að við verðum að gróðursetja fleiri tré en við fellum, til að hreinsa koltvísýring úr andrúmsloftinu og þá fáum við meira af hreinu lofti. Það vil segja, ljóstillífun!

15. heimsmálið er um “lívið á landi” - um at varðveita nattúruna. Tað merkir millum annað, at vit skulu gróðurseta fleiri trø, enn vit fella, soleiðis at luftin verður reinsað fyri koltvísúrevni, og at vit fáa meira súrevni og reinari luft. Sostatt fotosyntesan!

21
22

Heldur þú að blóðbeyki (rautt beyki) hafi grænkorn?

Heldur tú, at blóðbók (reyðbók) hevur grønkorn?

23
Ljóstillífun- hreint loft!

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Marek Kokeš - pixabay.com
S4: Flaticon.com
S6: Adrian Pelletier - pixnio.com
S8: Hajnalka Mahler - pixabay.com
S10: Markéta Machová - pixabay.com
S12: Marc Pascual - pixabay.com
S14: Pxhere.com
S16: Ben Britten - flickr.com
S18: Stefan Nielsen
S20: Globalgoals.org
S22: Hubertus - wikimedia.org

Globalgoals.org 
Forrige side Næste side
X