fo
Tilbake til søk
Skift
språk
språk
foklPlast í havinum (ST Tey 17 heimsmálini)
Plastikki immami - (FN17 nunarsuup anguniagaa)
Freja Nicolajsen, Emma Gade og Stine Sørensen - Vonsild Skole
Omsett til grønlandsk av Hanne Christensen
4
Plast elvir til stórar trupulleikar í heimshøvunum. Umleið 8 milliónir tons av plasti verða latin út í havið um árið. Hildið verður, at um 10 ár verður nøgdin økt til 16 milliónir árliga.
Plastikki nunarsuup imartaani ajornartorsiuutaaqaaq. Ukiut tamaasa 8 million tons missaaniittut plastikkit immamut pisarput. Ilimagineqarpoq ukiut 10-t qaangiuppata 16 million toni immamut eqqarneqartalersimassasut.
6
Av hesum 8 milliónum tonsunum av plasti, sum enda í havinum um árið, søkka 70% til botns. Tað kann skjótt enda við, at meiri plast verður í havinum enn fiskar.
Taakkunaniit Ukiumut 8 million toni plastikkit 70%-ii immap naqqanut kivisarput. Kingunerisinnaavaalu imaq plastikkeqarnerulissasoq aalisagaqarnermiit.
8
Á jýsku vestursrondini í Danmark skola yvir 1000 tons av plasti á land hvørt ár.
Danmarkimi Jyllandip kitaata sineriaani ukiut tamaasa 1000 ton plastikkit nunataanut tipisarsimapput.
10
Tá plast rekur í havinum, gera UV-geislarnir frá sólini plastið moyrt. Síðani brotnar plastið í smærri og smærri petti, og at enda verður tað til mikroplast, sum er so smátt, at tað ikki sæst, men tað fer ongantíð burtur.
Plastikki immamiitilluni seqernup qinngornerisa UV-ata plastikki aqilisittarsimavaa. Taamaasilluni plastikki aserujanerulersarpoq, naggataatigullu mikroplastinngortarluni isinit takuneqarsinnaanngitsoq. Nungunngisaannassallutillu.
12
Long tíð gongur, til plast verður til mikroplast. Okkurt plast verður ikki til mikroplast fyrr enn 500 ár seinni.
Plastikki sivisuumik piusarpoq mikroplastinngornissami tungaanut. Plastikkit ilaat ukiuni 500-juni piusarput mikroplastinngunnginnerminni.
14
Áleið 100.000 súgdjór og skjaldbøkur og 1 millión sjófuglar doyggja hvørt ár, orsaka av plasti. Djórini halda ofta, at plast er matur. 95% av øllum sjófuglum hava evarska lítil plastpetti í maganum.
Plastikki pisuulluni ukiumut miluumasut saaniluillu 100.000-tit missaaniittut timmissallu 1 mio. missaaniittut toqusarput. Isumaqartarsimagamik plastikki nerisassaasoq. Timmissat 95%-ii naavini plastikkiaraqartarsimapput.
16
Mikroplast er nógv vandamiklari, enn tá ið tað eru stór stykki av plast. Øll djór í havinum eta tað mikroplastið, sum er í sjónum.
Mikroplastit plastikkerujussuarnit ulorianarnerupput. Uumasut immamiittut tamarmik mikroplastit immamiittut iijorartoortarsimavaat.
18
Tá djór eta plast, kemur mikroplast i tann matin, vit eta úr havinum. Tað merkir, at tað plast, vit blaka í náttúruna, í ringasta fall kemur í tann matin, vit eta.
Uumasut immamiittut plastikkitorsimappata mikroplastitaa nerisatsinnut pisarpoq. Taamaasilluni Plastikkit nunamut eqqartakkagut ajornerusumik naatsinnut pisarput.
20
Granskarar hava funnið fram til, at plast ofta kemur frá menniskjum, sum búgva 50 km frá strondini, tí plast fýkur og endar í havinum.
Ilisimatuut paasisimavaat nunap sineriaata eqqaani 50 km-imi ungasissusilimmi inuit najugalinneersuusartut. Plastikkit teqqaasarsimapput immamullu pisarlutik.
22
Heimsmál nr.14 er millum annað um at minka dálkingina av høvunum. Hugsar tú um, hvat tú gert við títt plastburturkast, tá ið tú beinir tað burtur?
Nunarsuup anguniagaata 14-ip iliuuseriniagaraa immami mingutitsineq annikillisarniassallugu. Eqqarsaatigisarsimaviuk plastikkinik igitsigaangavit sumut pisarneranik?
Plast í havinum (ST Tey 17 heimsmálini)
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1: photolib.noaa.gov S4: Brian Merrill - pixabay.com S6: Kevin Krejci - flickr.com S8: Sandra Altherr - pixabay.com S10: Kein - commons.wikimedia.org S12: MaxPixel.net S14:Stefan Leijon - flickr.com S16: Thue - commons.wikimedia.org S18: John Brookes - pixabay.com S20: RitaE - pixabay.com S22: Globalgoals.org
© 2019 atlantbib.org
X