Skipta um
tungumál
Play audiofileda
Fotosyntese - ren luft!
Ljóstillífun- hreint loft!

Thomas Buhl og Vivi Mærsk

þýtt á íslensku frá Sigrún Jóhannsdóttir, Elmar Stefánsson, Ríkharður Benjamínsson og Kristófer Krüger
3
4

Fotosyntesen er en proces, hvor planten omsætter solens lys til energi og ren ilt.


Play audiofile

Ljóstillífun er ferli þar sem plantan breytir sólarljósinu í orku og hreint súrefni.

5
6

Fotosyntese foregår kun i planter. Fordi der er brug for sollys, sker der ikke fotosyntese om natten.


Play audiofile

Ljóstillífun gerist bara í plöntum. Vegna sólarljóssins gerist ljóstillífun ekki á nóttunni.

7
8

I plantens celler findes der “grønkorn”. Det er dem, der gør planten grøn. Det er i grønkornene selve fotosyntesen foregår.


Play audiofile

Í frumu plöntunnar finnst ,,grænkorn.” Það eru þau sem gera plöntuna græna. Ljóstillífunin gerist í grænkornunum.

9
10

Det starter med at planten optager vand fra rødderne (H₂O), lys fra solen og kuldioxid (CO₂) fra luften.


Play audiofile

Það byrjar með að plantan tekur upp vatn með rótunum (H₂O), birtu frá sólinni og koltvísýring (CO₂) úr loftinu.

11
12

Kuldioxid kommer ind i planten ved hjælp af læbeceller, som er små åbninger i plantens blade.


Play audiofile

Koldíoxíð kemst inn í plöntuna með hjálp frumu, sem er lítið op í laufum plöntunnar.

13
14

I grønkornene omsættes sollys, kuldioxid og vand til sukkerstof og ilt. Sukkerstoffet kaldes også kulhydrat. Ilten frigives til luften, som vi kan indånde som ren luft.


Play audiofile

Í grænu kornunum er sólarljósi, koltvísýringi og vatni breytt í sykur og súrefni. Sykurinn er einnig kallaður kolvetni. Súrefni er sleppt út í loftið, sem við öndum að okkur sem hreinu lofti.

15
16

Da det er planter, der skaber luftens ilt, kaldes regnskovene ofte for “Jordens lunger”.


Play audiofile

Þar sem plöntunar búa til súrefnið kallast regnskóarnir oft ,,lungu jarðar.”

17
18

I naturfagene kan man også skrive det på denne måde: Kuldioxid+Sollys+Vand = Ilt+Sukkerstof.


Play audiofile

Í náttúrufræði getur maður líka skrifað á þennan hátt: Koltvíoxið+Vatn+Sólarljós=Súrefni+ Sykur.

19
20

Verdensmål 15 handler om “Livet på Land” - om at bevare naturen. Det betyder bl.a., at vi skal plante flere træer end vi fælder, så luften renses for kuldioxid og vi får mere ilt og renere luft. Altså Fotosyntese!


Play audiofile

Heimsmarkmið 15 fjalla um,,Líf á landi“ - um að varðveita náttúruna. Það þýðir að við verðum að gróðursetja fleiri tré en við fellum, til að hreinsa koltvísýring úr andrúmsloftinu og þá fáum við meira af hreinu lofti. Það vil segja, ljóstillífun!

21
22

Tror du også en blodbøg (rød bøg) har grønkorn?


Play audiofile

Heldur þú að blóðbeyki (rautt beyki) hafi grænkorn?

23
Fotosyntese - ren luft!

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Marek Kokeš - pixabay.com
S4: Flaticon.com
S6: Adrian Pelletier - pixnio.com
S8: Hajnalka Mahler - pixabay.com
S10: Markéta Machová - pixabay.com
S12: Marc Pascual - pixabay.com
S14: Pxhere.com
S16: Ben Britten - flickr.com
S18: Stefan Nielsen
S20: Globalgoals.org
S22: Hubertus - wikimedia.org

Globalgoals.org 
Forrige side Næste side
X