Takaisin hakuun
Vaihtaa
kieltä
kieltä
Sullernit
Skordýr
Ann Marie Munch
Käännetty: Helga Dögg Sverrisdottir
4
Sullerngit uumasuaraapput. Ilisarnaatai assigiinngitsut pingasuupput:
1: arfinilinnik nioqarput
2: qeratasuumik qaleruaqarput’
3: timaat pingasoqiusamik agguagaavoq (niaqoq, timeq, paperoq)
Skordýr eru lítil dýr sem hægt er að þekkja á þrennan hátt.
1: sex fætur
2: harðri skel utan um búkinn
3: Þrískiptur búkur (höfuð, frambolur og afturbolur)
6
Orpippassuartigooruit uumasuaqqamik takussaatit, ilisarnaatit pingasut atorukkit paasissavat sorliunersoq.
Ef þú ert í skógarferð og sérð lítið dýr getur þú fundið út hvort þetta sé skordýr með því að nota listann.
8
Sullineq ippernaasinnaavoq, niviugaasinnaavoq, pakkalugaasinnaavoq allarpassuillu. Sullernit amerlanerit suloqarput. Ilaali naamik, soorlu kumaat.
Skordýr getur verið mýfluga, flugur, fiðrildi og margt fleira. Langflest skordýr hafa vængi. Sum hafa það ekki, t.d. fló og lús.
10
Sullineq mannioqqaartarpoq. Taava tukeraarngamik quperlunngoqqaartarput. Nerillutik nerillutik puulinngortarput kingusinnerusukkullu sullininngorlutik anillattarlutik. Assilissami takusinnaavat pakkalugaq mannimmiit inersimasunngortoq.
Líf skordýra hefst sem egg. Hjá flestum skordýrum brotnar eggið og til verður lifra sem borðar og borðar og að lokum kemur dýrið út úr púpunni sem fullorðið skordýr. Myndin sýnir breytingu frá eggi til fullorðins fiðrildis.
12
Sullernit amerlanerpaartaat soorlu; pakkalukkat, igutsaat, mariehøne, uniaaluit taamaallaat aasami naammattuugassaasarput, tassa seqernup kissarnera timminissaminnut pisariaqartittaramikku.
Það eru til alls konar skordýr, m.a. fiðrildi, býflugur, maríuhæna og maurar en við sjáum mest af þeim á sumrin því skordýrin þurfa hitann frá sólinni til að geta flogið.
14
Tamakkua sullernit qatittuarpalaartut kimmaasullu iluaqutaagamik? Aap! Soorlu igutsaap sikkernerit kingunissaat miffigisaqattaarlugit siammartertarpaat, taamaalillutik orpiit naatitanik naasoqalersillugit.
Er not af þessum litlu suðandi, bítandi og stingandi skordýrum? Svarið er einfalt: JÁ! Sem dæmi er býflugurnar frjóberar í berjarunna og ávaxtatré svo hægt sé að framleiða góða ávexti handa okkur.
16
Mariehønip naatsiivitsinni orpiit piluttasa kumai nerisarpaat. Sullernillu uumasunut anginerulaartunut aamma pinngortitami nerisassaapput. Timmiaaqqat aasami sullinernik nerisaqartarput.
Maríuhænan hjálpar okkur í garðinu með því að borða blaðlýs af trjánum. Skordýrin eru líka fæða fyrir mörg stærri dýr í náttúrunni. Svartþröstur lifir m.a. af skordýrum á sumrin.
18
Sullernit pingaaruteqarput, taamaattumik paarissavagut. Tamatta ikioqatigiissinnaavugut, soorlu naatsiivitsinni kingunissaliortunik naatsitsinnaavugut, Sullernit hoteliliuussinnaavatit manniliorfissaannik.
Skordýrin eru mikilvæg og þess vegna eigum við að gæta þeirra og allir geta hjálpað. Í garðinn þinni getur þú t.d. gróðursett skordýravæn blóm og ávaxtatré. Þú getur líka búð til skordýrahótel þar sem skordýrin geta verpt og falið sig.
20
FN-p anguniagassaani nr 15 nunami uumassuseqarnerup illersorneqarnissaa pineqarpoq. Sullernit illersorneqarnissaat pingaaruteqarpoq naatitanik uumasunillu anginerusunik peqartuarniarutta.
Heimsmarkmið númer 15 fjallar um að vernda líf á landi. Mikilvægt er að vernda skordýr ef við viljum halda áfram að hafa ávexti á trjám og stór dýr í heiminum.
22
Hvernig getur þú tekið þátt í að passa upp á skordýrin?
Sullernit
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1: Thomas Bresson - snl.no
S4+6+18: Pxhere.com
S8: Rawpixel.com
S10: Science Photo Library, NTB - NDLA.no
S12: Erik Karits - pexels.com
S14: Malene Thyssen - commons.wikimedia.org
S16: Nikolett Emmert - pexels.com
S20: Verdensmaal.org
S22: Siga - Commons.wikimedia.org
© 2024 atlantbib.org
X