da
Takaisin hakuun
Vaihtaa
kieltä
kieltä
daÞorramatur (vintermad) - traditionel islandsk mad
Torramatur - íslendskur matur
Helga Dögg Sverrisdóttir
Käännetty: Asta Wolles
4
“Þorramatur” (midvintermad) er et udvalg af traditionel islandsk mad. For det meste indeholder den fisk- og kødprodukter.
Torramatur er íslendskur matur, sum verður borðreiddur í torratíðini. Maturin er einamest gjørdur úr fiski og kjøti.
6
“Þorri” (Thorri - gud for vinter) er en måned, som starter i den 13. vinteruge. Det er den fjerde vintermåned i den gamle nordiske mytologi. Den ligger midt januar til midt februar.
Torri er 4. mánaður eftir norrønu gudalæruni. Torradagar eru frá hálvum januar til hálvan februar.
8
“Þorrablót” (Thorrablot) er en mid-vinterfest, som holdes i hele Island. Folk mødes for at spise og feste. De kommer med træfade fyldt med “þorramat”.
Torrablót verður hildið um alt Ísland. Borðreitt verður við føtum fullum av torramati, og fólk koma saman at hugna sær og halda sær á gaman.
10
Bringukollur er feitt kjøt av seyði, sum er kókað og súrgað í mjólk.
12
“Kæstur hákarl” er gæret haj og kaldes også “surhaj”. Det er hajkød, som hænges op i nogle måneder, hvor den gærer. Lugten kommer frem, når den er gæret.
Ræstur hávur er hávur, sum fyrst verður latin í laka og síðani hongdur upp at ræsa í nakrar mánaðir. Lukturin stavar frá ræsingini.
14
“Magáll” er lavet af slagene og brystmusklerne fra får og kan både ryges eller syrnes (fermenteres).
Magáll er gjørt úr bógnum á seyði og verður antin roykt ella ræsað.
16
“Súrsaðir hrútspungar” er syrnede fåretestikler, som er presset til blokke, som koges og syrnes i mælkesyre.
Súrgað hvítnýru eru gjørd burtur úr hvítnýrum, sum verða pressað saman, kókað og súrgað í mjólk.
18
“Sviðakjammi” er halve, kogte fårehoveder. Ulden er svedet og skrabet af, men i dag bruges det tit nyere metoder. Det spises både varmt og koldt.
Seyðarhøvd. Ullin verður sviðin og skavað av. Nú á døgum verður hetta gjørt við nýmótans amboðum. Seyðarhøvd verða kókað og borðreidd antin heit ella køld.
20
“Sviðasulta” er sylte, lavet af kogte fårehoveder, hvor man bruger ørerne, øjnene og tungen. Sylten er presset i en form og skæres i skiver.
Sviðasúlta er súlta av kókaðum seyðarhøvdum. Alt verður nýtt, eisini eygu, oyru og tunga. Súltan verður pressað í formi og skorin í flísar.
22
“Svínasulta” er grisesylte og lavet af kogte griseben og krydderier. Den er presset i en form og skåret i skiver.
Svínasúlta er gjørd av kókaðum grísabeinum og kryddurtum. Hon verður pressað í formi og skorin í flísar.
24
“Rengi” er spæk, som er et tykt fedtlag, som ligger mellem huden og musklerne hos havpattedyr. Hvalspæk kan blive op til 30 cm tykt på store hvaler.
Spik er tjúkt feittlag, sum er millum húðina og vøddarnar á súgdjórum. Spikið kann vera upp til 30 cm tjúkt á stórhvalum.
26
“Lundabaggi” er syrnet rullepølse, hvor man bruger tyktarmen og andet kød fra får til at lave den.
“Lundabaggi” er súrnað rullupylsa, sum verður gjørd burtur úr ymisum kjøti av seyði og latin í langan.
28
Til “Þorrablót” (vinterfesten) bliver der også spist blodpølse, leverpølse, tørfisk, fladbrød, rugbrød, “laufabrauð” (friturestegt fladbrød med mønster), lammeben, kålrabimos og mange andet.
Til torragildi verður eisini borðreitt við blóðpylsu, livrapylsu, turrum fiski, flatkøku, rugbreyði, “laufabrauð”, svidnum seyðabeinum, rótamorli og mongum øðrum.
30
Eta til súrgaðan ella ræsaðan mat, har tú býrt?
Þorramatur (vintermad) - traditionel islandsk mad
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: The blanz - commons.wikimedia.org
S4+10+26: Pollý Rósa Brynjólfsdóttir
S6: ©Guðrún Tryggvadóttir - natturan.is
S8+12+14+16+20+22+24: Kristín Haraldsdóttir
S18+30: Navero - commons.wikimedia.org
S28: Bergur Einarsson
© 2020 atlantbib.org
X