Takaisin hakuun
Vaihtaa
kieltä
kieltä
Pláneturnar í sólkerfinu okkar
Planētas mūsu Saules sistēmā
1. a og 6. b Vonsild Skole
Käännetty: Emīls Bitāns, Elizabete Alise Meņģele
4
Sólkerfið okkar samanstendur af átta plánetum sem snúast um sólina. Fyrstu fjórar eru bergplánetur og síðustu fjórar eru gasplánetur. Sólin er stór stjarna.
Mūsu Saules sistēma sastāv no astoņām planētām, kuras riņķo ap Sauli. Pirmās četras ir iežu jeb Zemes grupas planētas un pēdējās četras ir gāzu planētas. Saule ir liela zvaigzne.
6
Pláneturnar heita talið frá sólinni: Merkúr, Venus, Tellus (jörðin), Mars, Júpiter, Satúrnus, Úranus og Neptúnus. Allar heita þær eftir guðum úr rómverskri goðafræði.
Planētas, sākot no tuvākās Saulei, sauc: Merkurs, Venera, Zeme, Marss, Jupiters, Saturns, Urāns un Neptūns. Visas ir nosauktas romiešu mitoloģijas dievu vārdos.
8
Merkúr er dimm og eyðileg bergpláneta. Hitastigið getur orðið um 450°C yfir daginn og niður í -170°C yfir nóttina. Hún er minnsta plánetan.
Merkurs ir tumša un neapdzīvota Zemes grupas planēta. Temperatūra dienā var sasniegt līdz pat 450°C un nokristies līdz -170°C naktī. Tā ir mazākā planēta.
10
Venus er þriðja minnsta plánetan. Hún er líka sú bjartasta og sést þess vegna oft frá jörðinni. Hitastigið á Venus er alltaf um 465°C.
Venera ir trešā mazākā planēta. Tā ir arī visspilgtākā, tāpēc to bieži redz no Zemes. Temperatūra uz Veneras vienmēr ir aptuveni 465°C.
12
Jörðin heitir eiginlega Tellus. Hún er á stærð við Venus. Hún kallast líka “Bláa plánetan” Það er vegna þess að u.þ.b. 70% hennar eru þakin vatni. Hún er eina plánetan þar sem vitað er um líf. Máninn fer í kringum jörðina.
Zemi latīniski sauc “Tellus jeb Terra”. Tā ir Veneras izmērā. To dēvē arī par “zilo planētu”, tādēļ ka aptuveni 70% klāj ūdens. Tā ir vienīgā planēta, uz kuras ir zināma dzīvība. Apkārt Zemei riņķo Mēness.
14
Mars er kölluð “Rauða plánetan”. Á Mars er hitastigið kaldara en á jörðinni. Að meðaltali um -60°C. Mars hefur tvö tungl. Það hafa verið send mörg ómönnuð geimför til Mars. Unnið er í að senda fólk til Mars einhvern tíma í framtíðinni.
Marsu dēvē par sarkano planētu. Uz Marsa temperatūra ir zemāka nekā uz Zemes, vidēji -60°C. Marsam ir divi pavadoņi. Uz Marsa nosūtītas vairākas bezpilota kosmosa raķetes. Tiek strādāts, lai kādreiz nākotnē nosūtītu cilvēkus uz Marsu.
16
Júpiter er stærsta plánetan í öllu sólkerfinu og vegur næstum þrisvar sinnum meira en allar hinar pláneturnar samanlagt. Þetta er gaspláneta með föstum kjarna. Júpiter hefur 63 tungl sem vitað er um.
Jupiters ir lielākā planēta visā Saules sistēmā un sver gandrīz trīs reizes vairāk nekā visas pārējās planētas kopā. Tā ir gāzu planēta ar cietu kodolu. Jupiteram ir 63 zināmi pavadoņi.
18
Satúrnus er næst stærsta plánetan. Hún er sú pláneta sem er með sýnilegustu hringana umhverfis sig. Satúrnus er líka gaspláneta. Satúrnus er með 62 þekkt tungl.
Saturns ir otra lielākā planēta. Tā ir planēta ar visskaidrāk redzamo gredzenu. Arī Saturns ir gāzu planēta. Saturnam ir 62 zināmi pavadoņi.
20
Úranus var fyrsta plánetan sem uppgvötaðist - árið 1781. Hún er rólegasta gasplánetan í sólkerfinu. Þar eru næstum engir stormar. Hún hefur ekkert fast yfirborð en mikinn ís. Hitastigið er -200°C. Úranus “rúllar” í kringum sólina.
Urāns bija pirmā planēta, kuru atklāja (1781.gadā). Tā ir vismierīgākā gāzu planēta Saules sistēmā. Tur gandrīz nav vētru. Tai nav cietas virsmas, bet ir daudz ledus. Temperatūra ir -200°C. Urāns „ripo” apkārt Saulei.
22
Neptúnus líkist Úranus. Hún er aðeins minni en er þyngri. Á Neptúnus eru kröftugustu fellibyljir í öllu sólkerfinu. Þar geta verið stormar sem ná 2000 km/t. Vitað er um 14 tungl í kringum Neptúnus.
Neptūns līdzinās Urānam. Tas ir mazliet mazāks, bet sver vairāk. Uz Neptūna ir visspēcīgākās viesuļvētras visā Saules sistēmā. Var būt vējš ar ātrumu virs 2000 km/h. Ir zināmi apmēram 14 pavadoņi apkārt Neptūnam.
24
Vai jūs zināt kaut ko citu, kas atrodams mūsu Saules sistēmā?
Pláneturnar í sólkerfinu okkar
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1+4: Manvendra Singh - pixabay.com
S6: Image Editor - flickr.com
S8+10+12+16+18+20+22: NASA - commons.wikimedia.org
S14: ESA - commons.wikimedia.org
S24: Pxhere.com
© 2019 atlantbib.org
X