Tagasi otsingusse
Vaheta
keelt
keelt
Åarjel-saemiej skuvle – “skóli Suður-Sama”
Åarjel-saemiej skuvle - Skúlin hjá suðursamum
5.- 7. kl Åarjel-saemiej skuvlesne
Tõlkija: Asta Wolles
4
Åarjel-saemiej skuvle er ein samiskur skúli í Snåsa miðskeiðis í Noregi.
6
Åarjel-saemiej skuvle er lítill skóli. Haustið 2019 eru 17 nemendur í skólanum. 1.-4. bekkur er í sömu kennslustofu og 5.-7. bekkur er í annarri kennslustofu.
Åarjel-saemiej skuvle er ein lítil skúli. Heystið 2019 ganga 17 næmingar í skúlanum. 1.- 4. flokkar eru í sama høli og 5. - 7. í einum øðrum høli.
8
Nemendurnir koma frá mismunandi stöðum í Noregi og sumir líka frá Svíþjóð. Þessvegna búa sum börnin á heimavist meðan þau eru í skólanum. Heimavistin er eins og heimili fyrir börnin. Þau hafa hvert sitt herbergi og þar fá þau mat og umhyggju.
Næmingarnir koma frá ymiskum plássum í Noregi og onkur eisini úr Svøríki. Tí búgva summir av næmingunum á kostdeild. Kostdeildin verður sum eitt heim fyri tey børnini. Tey hava hvør sítt kamar og fáa mat og umsorgan.
10
Árið 1961 var ákveðið að stofna samískan skóla í Snåsa. Heimavistin var tilbúin 1968. Fyrstu árin notuðu þau kennslustofur í Vinje skóla.
Í 1961 varð avgerð tikin um at seta samiskan skúla á stovn í Snåsa. Kostdeildin var liðug í 1968. Fyrstu árini húsaðist skúlin í hølum í Vinje skúla.
12
2. desember 1977 var Åarjel-saemiej skuvle tilbúin og við fengum okkar eiginn skóla. Síðan þá hefur bæði skólinn og heimavistin verið stækkuð.
2. desember 1977 varð Åarjel-saemiej skuvle tikin í nýtslu, og vit fingu okkara egna skúla. Seinni eru bæði kostdeildin og skúlin útbygd.
14
Ella Holm Bull var fyrsti skólastjórinn í Åarjel-saemiej skuvle. Ella vann með suður- samiska tungumálið allt sitt líf og hún skrifaði margar kennslubækur og söngva. Árin 1989-1993 sat hún á Samaþinginu.
Fyrsti skúlastjórin í Åarjel-saemiej skuvle var Ella Holm Bull. Ella arbeiddi fyri suðursamiska málinum alt lívið, og hon skrivaði nógvar skúlabøkur og yrkti nógvar sangir. Árini 1989-1993 var hon vald inn í samiska tingið.
16
Til viðbótar við hefðbundnar kennslugreinar eins og stærðfræði, leikfimi, norsku og ensku höfum við suður-samísku sem fyrsta eða annað tungumál. Sumir nemendur læra líka norður-samisku. Kennararnir okkar tala bæði samísku og norsku. “Duedtie” er samiskt handverk.
Umframt vanligu lærugreinirnar sum støddfrøði, ítrótt, norskt og enskt hava vit suðursamiskt sum fyrsta ella annað mál. Summir næmingar hava eisini norðursamiskt. Lærararnir tosa bæði samiskt og norskt. Duedtie er samiskt handverk.
18
Åarjel-saemiej skuvle er með fjarkennslu í samísku fyrir nemendur sem eru í öðrum skólum. Þessir nemendur koma í skólann þegar við erum með heimsóknarvikur.
Åarjel-saemiej skuvle veitir eisini fjarundirvísing í samiskum fyri næmingar, sum ganga á øðrum skúlum. Hesir næmingar koma á okkara skúla, tá vit hava vitjanarvikur.
20
Á hverju ári höfum við fjórar heimsóknarvikur, tvær fyrir jól og tvær eftir jól. Þá höfum við mismunandi þemu til dæmis, vorflutningar hreindýra, samísk smíði, ævintýri og dagblaðavika.
Vit hava fýra vitjanarvikur um árið, tvær fyri jól og tvær eftir jól. Tá arbeiða vit við ymiskum evnum, t.d. at flyta reinsdjórini um várið, samiskum handverki, ævintýrum og at gera eina avís.
22
Næstum því á hverjum degi borðum við hádegismat á heimavistinni. Þar er boðið upp á fisk, pönnukökur, pasta, hreindýrakjöt og margt annað.
Næstan hvønn dag eta vit døgurða á kostdeildini. Tá fáa vit fisk, pannukøkur, pasta, reinsdjórakjøt og mangt annað.
24
Á haustin förum við á mismunandi hreindýrasvæði þegar það er hreindýraslátrun. Nemendur eru með og hjálpa til við að fá hreindýrakjöt fyrir skólann.
Um heystið fara vit, har reinsdjórini verða rikin og flett. Næmingarnir eru uppií og hjálpa til við at fáa skúlanum reinsdjórakjøt.
26
Á hverju ári höfum við matardag. Þá gerum við samískan mat eða alþjóðlegan mat. Þá bjóðum við foreldrum og systkinum í mat.
Hvørt ár plaga vit at hava ein matdag. Vit gera samiskan mat og eisini altjóða mat. Síðani bjóða vit foreldrum og systkjum til døgurða.
28
Annað hvert haust förum við til Røros á samísku menningarhátíðina Raasten Rastah. Þar getum við valið okkur mismunandi vinnustofur eins og handverk, íþróttir, tungumálaleiki, tónlist og margt fleira.
Annað hvørt ár fara vit til Røros til samiska mentanarfestivalin Raasten Rastah. Har kunnu vit velja millum nógvar ymiskar verkstovur sum handverk, ítrótt, málspøl, tónleik og m.a.
30
Á neðri hæð skólans er samíski leikskólinn sem heitir Suaja maanagïerte. Skólinn og leikskólinn gera margt saman. Við förum t.d. saman í ferðir, höldum upp á samíska þjóðhátíðardaginn o.s.f.
Í undirhæddini í skúlanum heldur samiski barnagarðurin til. Hann eitur Suaja maanagïerte. Skúlin og barnagarðurin gera ymisk tiltøk saman. Vit fara t.d. útferðir, hátíðarhalda samiska tjóðardagin o.s.fr.
32
Árið 2018 hélt Åarjel-saemiej skuvle mikla hátíð þegar skólinn varð 50. ára. Þá komu gamlir nemendur, kennarar og aðrir gestir. Þetta var mikil veisla með tónleikum, sýningum, góðum mat og einnig margt fleira.
Í 2018 hevði Åarjel-saemiej skuvle eitt stórt hátíðarhald, tí skúlin varð 50 ára gamal. Bæði fyrrverandi næmingar, lærarar og aðrir gestir vitjaðu. Hetta var eitt stórt hátíðarhald við konsert, framsýning, góðum mati og nógvum øðrum.
34
Minnist tú, hvørji mál, vit læra í okkara skúla?
Åarjel-saemiej skuvle – “skóli Suður-Sama”
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1-34: Åarjel-saemiej skuvle
S12: Jens Søraa
www.aarjelsaemiejskuvle.com
© 2019 atlantbib.org
X