IS
DA
SV
Vaheta
keelt
Play audiofileis
Surtsey - en islandsk verdensarv
IS
DA
SV
2
Surtsey- íslenskar heimsminjar

Helga Dögg Sverrisdóttir

3
4

Surtsey er den sydligste ø af Vestmannaøerne. Øen blev, som den eneste, dannet i et undersøisk vulkanudbrud den 14. november 1963.

DA
SV

Surtsey er syðst eyja í Vestamannaeyjaklasanum. Hún er eina eyjan sem myndaðist í mesta neðanjarðarsjávareldgosi sem hófst 14. nóvember 1963.


Play audiofile
DA SV
IS
SV
5
6

Det var besætningen på en fiskekutter, som opdagede udbruddet. Der var meget røg på havet og næste dag kunne man se en ø. Udbruddet varede i 3½ år, til 5. juni 1967.

DA
SV

Það voru sjómenn á fiskibát sem urðu varir við gosið. Mikill mökkur myndaðist úti á hafi og daginn eftir sást eyjan. Gosið stóð yfir í 3 og hálft ár, til 5. júni 1967.


Play audiofile
DA SV
IS
SV
7
8

Allerede inden udbruddet stoppede, var der fyldt med folk på øen, som kom dertil i både. Den islandske regering var nødt til at frede øen i 1965 for ikke at forstyrre naturens gang.

DA
SV

Áður en gosið stoppaði fylltist eyjan af fólki sem komu með bátum. Ríkisstjórnin neyddist til að friða eyjuna árið 1965 til að trufla ekki gang náttúrunnar.


Play audiofile
DA SV
IS
SV
9
10

I perioder har det været nødvendigt med vagter på øen for at holde nysgerrige turister væk.

DA
SV

Á stundum hefur verið nauðsynlegt að vakta eyjuna til að halda forvitnum ferðamönnum frá eyjunni.


Play audiofile
DA SV
IS
SV
11
12

UNESCOs komite for verdensarv besluttede i 2008, at sætte Surtsey på verndensarvslisten. Det er på grund af, at øen pludseligt var opstået og var helt speciel. Den skal bruges til observationer og undersøgelser.

DA
SV

Heimsminjanefnd UNESCO samþykkti árið 2008 að setja Surtsey á heimsminjalista. Ástæðan er að eyjan varð allt í einu til og er mjög sérstök. Eyjuna á að vakta og nota til rannsókna.


Play audiofile
DA SV
IS
SV
13
14

Der er i dag meget fugle- og planteliv på øen. Det første liv på øen var mos og lav. Det er stadig forbudt at tage ud på øen eller dykke omkring den, uden at man har fået tilladelse.

DA
SV

Mikið fugla- og plöntulíf er á eyjunni í dag. Fyrsta lífið sem myndaðist var mosi og flétta. Það er enn með öllu bannað að fara í eyjuna eða kafa í kringum hana nema með leyfi.


Play audiofile
DA SV
IS
SV
15
16

Billedet viser udbruddet: 1: Damp 2: Aske 3: Vulkansk krater 4: Vand 5: Lag af aske og lava 6: Jordlag 7: Vulkanhals 8: Magmakammer 9: Sidepibe.

DA
SV

Skýringarmynd af gosinu: 1: Vatnsgufa, 2: Aska, 3: Eldgígur, 4: Vatn, 5: Lög af hrauni og ösku, 6: Jarðlag, 7: Gosrás, 8: Kvikuþró og 9: Bergeitill.


Play audiofile
DA SV
IS
SV
17
18

Surtsey er opkaldt efter jætten Surt, der ifølge nordisk mytologi sætter verden i brand, når ragnarok indtræffer.

DA
SV

Surtsey er nefnd eftir jötninum Surti úr norrænni goðafræði, sem er sagður þekja heiminn eldi þegar ragnarök verða.


Play audiofile
DA SV
IS
SV
19
20

Øen er 2,8 km². Har du nogensinde besøgt en så lille ø? Kender du andre steder på UNESCOs verdensarvsliste?

DA
SV

Eyjan er 2.8 km². Hefur þú heimsótt svona litla eyju? Þekkir þú aðra staði sem eru á heimsminjaskrá UNESCO?


Play audiofile
DA SV
IS
SV
21
Surtsey - en islandsk verdensarv

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Gilles Messian - flickr.com + whc.unesco.org
S4: Pinpin - fr.m.wikipedia.org
S6: Ngdc.noaa.gov - commons.wikimedia.org
S8: Stamps.postur.is
S10: Howell Williams - commons.wikimedia.org
S12: WHC.unesco.org
S14: Piet van de Wiel - pixabay.com
S16: Sémhur - commons.wikimedia.org
S18: John Charles Dollman (1909)
S20: Bruce McAdam - commons.wikimedia.org
© 2019 atlantbib.org
Forrige side Næste side
X