ändern
Nikita Vencel, Dilara Dikkaya och Ali Kareem - Östergårdsskolan
Übersetzt von Mette HansenÞað eru fjögur mismunandi grunnbrögð sem bragðskynið þekkir. Það er salt, súrt, sætt og beiskt.
Der findes fire forskellige grundsmage, som smagssansen kender. Det er salt, surt, sødt og bittert.
Við erum með 4 grunnbrögð en í Asíu hefur í langan tíma verið litið á uman sem fimmta bragðið. Tómatur er uman. Grunnbrögðin eru andstæða hvors annars til dæmis súr og beiskur.
Vi har fire grundsmage, men umami er i lang tid blevet regnet som en femte smag i Asien. Tomat er umami. De fire grundsmage er hinandens modsætninger, f.eks. surt og bittert.
Bragðfrumurnar eru með mjög litla nema á tungunni og þeir hafa mismunandi verkefni. Sum verkefnanna eru að greina efni eins og salt, sætt, súrt og beiskt.
Smagsløgene har mange små censorer på tungen, og de har forskellige opgaver. Nogle af opgaverne er at kende forskel på salt, sødt, surt og bittert.
Litlu punktarnir á tungunni eru kallaðir bragðlaukar og bragðlaukarnir tengjast bragðfrumum. Það eru þær sem láta þig finna bragð af matnum sem þú borðar.
De små prikker på tungen kaldes for smagsløg, og smagsløgene hører sammen med smagscellerne. De gør, at du kan kende smagen af det, du spiser.
Frá bragðfrumunum fara boð til heilans, sem vinnur úr upplýsingunum þannig að þú þekkir mun á því hvaða bragð þú ert að borða.
Fra smagscellerne går der signaler op til hjernen, der bearbejder informationen, så du kan kende forskel på, hvilke smage du spiser.
Þegar þú tyggur mat þá berast boð til munnvatns kirtlanna og þeir framleiða munnvatn. Munnvatnið gerir það auðveldara að brjóta niður matinn.
Når du tygger på maden, sendes der signaler op til spytkirtlerne, så der kommer spyt. Spyttet gør, at det bliver nemmere at nedbryde maden.
Bragðskynið og lyktarskynið eru samtengd. Ef við hefðum ekki lyktarskynið þá myndum við ekki finna bragð. Þess vega bragðast maturinn ekki af neinu þegar maður er kvefaður.
Smagssansen og lugtesansen hænger sammen. For hvis vi ikke havde lugtesansen, så ville vi ikke kunne smage smagen. Det er derfor, maden ikke smager af noget, når man er forkølet.
Nokkur dæmi um góða rétti sem hafa fullkomið bragð eru kálrúllur, eplakaka, pönnukökur, bolludagsbollur og tacos.
Nogle eksempler på gode retter, som har de perfekte smage er kålrouletter, æbletærte, pandekager, fastelavnsboller og tacos.
Prófaðu að halda fyrir nefið á meðan þú borðar eitthvað. Af hverju heldur þú að bragð og lykt starfi saman?
Prøv at holde dig for næsen, mens du spiser noget. Hvorfor tror du smagen og lugten hænger sammen?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Pixelia - pixabay.com + Piqsels.com + Pxhere.com
S4: Piqsels.com + Stock Catalog/ Marco Verch - flickr.com + Aline Ponce - pixabay.com
S6: Ria Algra - pixabay.com
S8: Animatis - flickr.com
S10: Malene Thyssen - commons.wikimedia.org
S12+14+16: Needpix.com
S18: Pexels.com
S20: Pallavi Damera - flickr.com