ändern
Hanne Christensen
Übersetzt von Asta WollesKalaallit qimmiat qimuttoq taamaallaat Sisimiuniit avannamut Siorapalummut, Avannaarsuanut kiisalu Tunumi piupput.
Sletuhundar eru bara at finna í Norðurgrønlandi - norðan fyri polarkringin. Tað er millum Sisimiut og Siorapaluk í norðasta parti av Grønlandi og so eisini í Eysturgrønlandi.
Grønlandshundurin er í familju við chow-chowhundar og sibiriskan husky.
Qanga kalaallit ukiukkut qimussimik piniariartarsimapput. Immaqaluunniit sikumi angallatigisarpaat. Avannaa ukiuunerani sikusartorsuummat umiatsinik angalasinnaannginnamik.
Í norðara parti av Grønlandi frystir havið til ís. Í gomlum døgum nýttu fólk hundasletu, tá tey skuldu veiða ella ferðast tvørtur um ísin.
Piaraq sapaatip akunnerini 3-4-ni ulloqaleraangami nerisalertarpoq. Piaqqat 4-nik qaammateqalereersimasut qimmit inersimasutuulli nerisalersarput. Qimmit puisit aalisakkallu nerinerusarpaat.
Tá hundahvølpurin er 3-4 vikur gamal, byrjar hann at eta fasta føði. Ein stórur hvølpur, sum er 4 mánaðir gamal, etur líka nógv sum ein vaksin hundur. Føðin hjá hundunum er mest fiskur og kópur.
Qimmit 20-it missaanik ukioqalersinnaasarput. Angisuujupput. 25-45 kg missaani oqimaatsigilersinnaasut.
Hundarnir kunnu gerast heilt upp til 20 ára gamlir. Teir eru stórir og kunnu viga millum 25 og 45 kg.
Qimmit 6-nik qaammateqalersimagaangata kalunnernik pitunneqartarput. Kiisalu qimmiisivimmut ilineqartarlutik. Qimmilivittaarniaraanni 16-it sinnerlugit ukioqartariaqarpoq.
Hundar eldri enn 6 mánaðir skulu vera íbundnir og skulu hava eitt hundapláss. Ein skal vera 16 ár fyri at kunna fáa eitt hundapláss.
Qimmiaqqat 5-6-nik qaammateqaleraangata qimuttut sanianni pangaleqataasinnaalersarput. Aatsaallu ataasileereerangata qimoqataalersarlutik.
Ein stórur hvølpur, sum er 5-6 mánaðir gamal, sleppur at renna við í hundatoyminum. Tá hann er 1 ára gamal, sleppur hann at draga við.
Qamutini ataatsimi Qimmit qimuttut ataasiusinnaapput amerlanerusinnaallutillu. Meeqqat qimussernialerlaat aallaqqaammut ataatsimik qimmeqakkajunnerusarput.
Fyri at draga hundasletuna er neyðugt við einum ella fleiri hundum. Tá eitt barn skal læra seg at koyra við hundasletu, verður tó ofta byrjað við einum hundi.
Qimmit piaqqat piginngikkaanni pinnguaqatigiuminaattarput arnaasami paarisaramikkit sissuerlugillu.
Tað er ikki lætt at sleppa at spæla við hvølparnar, um tíkin er í nánd, tí hon verjir teir væl.
Qimmillu angisuut qanillinaveersaarneqartarput imminnullu illersorniarlutik inunnik paannissinnaasaramik.
Tað er vandamikið at nærkast teimum vaksnu hundunum, tí teir kunnu leypa á fyri at verja seg.
Qimmit qimuttut affaasa missaat piniartunit pigineqarput. Affaalu inunnit aliikkutaralugit uumasuutigineqarlutik.
Veiðimenn eiga umleið helvtina av hundunum. Fólk, sum hava hundar sum frítíðaráhuga, eiga hina helvtina.
Kalaallit nunaata kujataani naliginnaasuuvoq qallunaat qimmiinik qimmeqarneq. Illumiisinneqartarpullu.
Í sunnara parti av Grønlandi er vanligt at hava onnur hundasløg sum kelidjór heima við hús.
Hevur tú sæð ein sletuhund? Hevur tú nakrantíð koyrt við hudasletu?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Hanne Christensen
S4: CIA World Fact Book - commons.wikimedia.org
S6+12: Greenland Travel - flickr.com
S8: Carl Rasmussen (1841–1893)
S10+20: Chmee2/Valtameri - commons.wikimedia.org
S14+28: Kim Hansen - commons.wikimedia.org
S16: Thomas Ritter - pixabay.com
S18: Af.mil
S22: Taken - pixabay.com
S24: Greenlandbytopas.com
S26: Pxhere.com