Skift
sprog
Play audiofilenb
Adam Oehlenschläger - eitt danskt skald
NB
FO
2
Adam Oehlenschläger - en dansk dikter

Lone Friis

Oversat til bokmål af Connie Isabell Kristiansen
3
4

Adam Gottlob Oehlenschläger er ein av størstu norðurlendsku skøldunum. Hann varð eisini nevndur skaldakongurin í Norðurlondum.

Adam Gottlob Oehlenschlager er en av nordens største diktere. Han ble også kalt for Nordens dikterkonge.


Play audiofile 5
6

Oehlenschläger varð føddur 14. november 1779 á Vesturbrúgv í Keypmannahavn. Pápi hansara var organistur og bleiv seinni fyristøðumaður á Frederiksbergs slotti, har Adam vaks upp.

Oehlenschläger ble født den 14. november 1779 på Vesterbro i København. Hans far var organist og ble senere godsforvalter på Frederiksberg Slott, hvor Adam vokste opp.


Play audiofile 7
8

Tá ið Oehlenschläger var liðugur við skúlan, fór hann í læru sum keypmaður. Tað ynskti pápi hansara. Har var bara í ein dag, so kom hann inn á Kongaliga leikhúsið, tí hann vildi vera sjónleikari.

Da Oehlenschläger var ferdig med skolen kom han i lære som kjøpmann. Det var hans fars ønske. Han var der kun en dag, så kom han inn på Det Kongelige Teater fordi han ønsket å bli skuespiller.


Play audiofile 9
10

Men hetta dámdi honum heldur ikki, og tí byrjaði hann at lesa løgfrøði. Meðan hann las, fann hann útav, at hann heldur vildi skriva, og so byrjaði hann at yrkja.

Men heller ikke det syntes han om, så han begynte å lese juss. Mens han leste, fant han ut at han heller ville skrive, og dermed begynte han å dikte.


Play audiofile 11
12

Oehlenschläger skrivaði fyrsta sálm sín, tá ið hann var 9 ára gamal.

Oehlenschläger skrev sin første salme, da han var 9 år gammel.


Play audiofile 13
14

Hann skrivaði eisini smáar skemtileikir, sum hann framførdi saman við systur síni, Sofíu, og einum vinmanni í kongaliga matsalinum á Frederiksbergs slotti.

Han skrev også små komedier, som han oppførte sammen med sin søster Sofie og en lekekamerat i den kongelige spisesal på Frederiksberg slott.


Play audiofile 15
16

Oehlenschläger verður hildin at vera fyrsti romantiski rithøvundurin í Danmark. Hann er mest kendur fyri danska tjóðsangin “Har er eitt vakurt land” og yrkingina “Gullhornini”.

Oehlenschläger regnes for å være Danmarks første romantiske forfatter. Han er mest kjent for Danmarks nasjonalsang “Der er et yndigt land” og for diktet “Guldhornene”.


Play audiofile 17
18

Tá ið Oehlenschläger skrivaði “Guldhornini”, var tað í teimum døgum, tá ið øll navnorð vórðu skrivað við stórum. Bókstavirnar Æ-Ø-Å hevði man ikki enn, men brúkti Ö-Ä.

Da Oehenschläger skrev “Guldhornene” ble alle substantiv skrevet med stor forbokstav. Man hadde ikke bokstavene Æ-Ø-Å ennå, men brukte Ö-Ä.


Play audiofile 19
20

Her er fyrsta ørindi av “Gullhornunum”:
"Tey leingjast og leita í gomlum bókum,
í opnum hæddum við skimandi eygum,
á svørðum og skjøldrum í mórutum verjugørðum,
á rúnasteinum millum molnað bein."

Her er første verset av “Guldhornene”:
"De higer og søker i gamle Bøker,
i vidåpne Høyder med speidende Øyner,
på Sverd og Skjold i gjørmete Voll,
på Runestein blant smuldrende Bein."


Play audiofile 21
22

Í ár 1800 varð hann trúðlovaður við Christine Heger. 10 ár seinni blivu tey gift og fingu skjótt 4 børn. Hann doyði 71 ára gamal og varð jarðaður á Frederiksbergs kirkjugarði í Keypmannahavn.

I år 1800 ble han forlovet med Christine Heger. 10 år senere ble de gift og fikk raskt 4 barn. Han døde 71 år gammel og ble begravd på Frederiksberg Kirkegård i København.


Play audiofile 23
24

Kemur tú til Keypmannahavnar, kanst tú síggja standmyndir av Adam Oehlenschläger á Sankta Annæ plássinum, í Søndermarkini ella framman fyri Kongaliga leikhúsið.

Hvis du kommer til København, kan du se statuer av Adam Oehlenschläger på Sankt Annæ Plads, i Søndermarken eller foran Det Kongelige Teater.


Play audiofile 25
26

Kennir tú onnur norðurlendsk skøld?

Kjenner du andre nordiske diktere?


Play audiofile 27
Adam Oehlenschläger - eitt danskt skald

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva: S1:Ukedt, commons.wikimedia.org S4: J.P. Trap - commons. wikimedia.org S6: Daniel Stello - commons.wikimedia.org S8: Axel Kuhlmann - commons.wikimedia.org S10: Saddhiyama - commons.wikimedia.org S12: Peter Madsen Faxøe - commons.wikimedia.org S14: Adam Oehlenschläge S16: Per Palmkvist Knudsen - commons.wikimedia.org S18: Tomasz Sienicki - commons.wikimedia.org S20: Nationalmuseet - commons.wikimedia.org S22: ChristianRK - commons.wikimedia.org S24: Daderot - commons.wikimedia.org S26: Antonio Litterio - commons.wikimedia.org
Forrige side Næste side
X