Skift
sprog
Play audiofilenb
N.F.S. Grundtvig - eitt danskt skald
NB
FO
2
N.F.S. Grundtvig - en dansk dikter

Stefan Åge Hardonk Nielsen

Oversat til bokmål af Connie Isabell Kristiansen
3
4

Nikolai Frederik Severin Grundtvig er ein av týdningarmestu donsku skøldunum. Grundtvig varð føddur í 1783 í Udby og doyði í 1872 í Keypmannahavn. Hann gjørdist 79 ára gamal.

Nikolai Frederik Severin Grundtvig er en av de viktigste diktere fra Danmark. Grundtvig ble født i 1783 i Udby og døde i 1872 i København. Han ble 79 år gammel.


Play audiofile 5
6

Tá ið Grundtvig var 9 ára gamal, varð hann sendur langt burtur heimanífrá. Har fekk hann heimafrálæru og kom á latínskúla. Hann gjørdist síðani bæði prestur, rithøvundur, skúlamaður, fólkatingspolitikari og sálmaskald.

Som 9-åring ble Grundtvig sendt langt vekk hjemmefra. Her fikk han privatundervisning og kom på latinskole. Han ble senere både prest, forfatter, skolemann, politiker og salmedikter.


Play audiofile 7
8

Hann skrivaði umleið 1500 sálmar. Nakrir av hesum sálmunum verða sungnir í øllum Norðurlondum, m.a. jólasálmurin, “Fagur himin er at sjá”:

Han skrev cirka 1500 salmer. Noen av disse salmer synges i hele Norden, bl.a. julesalmen “Deilig er den himmel blå”.


Play audiofile 9
10

“Fagur himin er at sjá,
stjørnuglógvan, luftin blá,
stjørnur glampa, stjørnur bleiktra,
blídliga tær okkum veittra
/.upp til himmals foldum frá:/.”

“Deilig er den himmel blå,
lyst det er å se derpå,
hvor de gylne stjerner blinker,
hvor de smiler, hvor de vinker
/:oss fra jorden opp til seg:/”.


Play audiofile 11
12

Grundtvig fær ofta heiðurin fyri at hava beint fyri “svarta skúlanum”. Hann hevur havt stóra ávirkan á, hvønn hugburð vit hava til skúla og undirvísing í Danmark. Merkisorð hansara vóru “Skúlin fyri lívið”.

Grundtvig får ofte æren for å være den som avskaffet “den sorte skole”. Han har hatt stor innflytelse på hvordan vi ser på skolen og undervisningen i Danmark. Hans motto var “Skolen for livet”.


Play audiofile 13
14

Grundtvig náddi at vera giftur tríggjar ferðir. Hann varð giftur fyrstu ferð, tá ið hann var 35 ára gamal við einari, ið æt Lisa. Tá ið hann var 65 ára gamal við Mariu, og aftur tá ið hann var 75 ára gamal við Astu.

Grundtvig rakk å være gift tre ganger. Han ble gift første gang, da han var 35 år gammel, med en kvinne som het Lise. Som 65-åring med Marie og igjen som 75-åring med Asta.


Play audiofile 15
16

Seinni var Grundtvig at finna á donskum frímerkjum.

Senere kunne man også finne Grundtvig på danske frimerker.


Play audiofile 17
18

Hann hevur lagt navn til fleiri kirkjur. Grundtvigskirkjan í Keypmannahavn er størsta kirkjan í Danmark. Kirkjan stóð liðug í 1940.

Flere kirker er oppkalt etter han. Grundtvigskirken i København er Danmarks største. Hele kirken stod ferdigbygget i 1940.


Play audiofile 19
20

Grundtvig liggur grivin í einum gravheyggi við Køge á Sælandi.

Grundtvig er begravd i en gravhaug ved Køge på Sjælland.


Play audiofile 21
22

Kennir tú aðrar sálmar eftir Grundtvig?

Kjenner du til andre salmer, som Grundtvig har laget?


Play audiofile 23
N.F.S. Grundtvig - eitt danskt skald

Foto/ Myndir: S1: Ad. Lønborg - 1872/ SN S4: Constantin Hansen - 1862 S6+14: Grundtvig.dk S8: Rise-a-mui - Pixabay.com S10: Unsplash - Pixabay.com S12: Danmarks Lærerforening S16: Claus Achton Friis/ Post Danmark S18: Bococo - commons.wikimedia.org S20: dvl-bornholm.dk/H.M S22: Fra P. Hansens "Illustreret Dansk Litteraturhistorie"
Forrige side Næste side
X