Skift
sprog
Play audiofilekl
Ataatsimooqqilerneq. Dansk-it oqaluttuassartaat (100-liivoq - 1920-2020)
Sameiningin av nýggjum - ein donsk frásøgn (100 ár - 1920-2020)

Anne Karin Sjøstrøm & Stefan Nielsen

Oversat til færøsk af Asta Wolles
3
4

Ataatsimooqqilerneq Danmarkimi tamani 2020-mi nalliuttorsiutigineqassaaq. Nalliuttorsiutiginissaanut pissutaavoq Sønderjylland Danmarkimut ataqqilermat ukiut 56-t avissaaqqareerluni.


Play audiofile

Sameiningin verður hátíðarhildin um alt Danmark í 2020, tí Suðurjútland aftur gjørdist partur av Danmark eftir at hava verið uttanfyri í 56 ár.

5
6

Sønderjylland aamma taaneqartarpoq Nordslesvig, taamani Sydslesvig tyskiusumut nunamut akimasuumut atasoq.


Play audiofile

Suðurjútland eitur eisini Norðurslesvík. Saman við Suðurslesvík, sum er partur av Týsklandi, er Norðurslesvík partur av gamla hertugadøminum Slesvík.

7
8

Danmarkip Slesvig aamma Holsten 1864 Preussenimut (Tyskland) annaanikuugamigit. Tassani frisiskisut, - danskisut- tyskisullu oqaasilinnik sanileriillutik innuttaqarpoq.


Play audiofile

Í 1864 misti Danmark Slesvík og Holstein til Prussland (Týskland). Her búðu fólk, sum tosaðu frísiskt, danskt og týskt saman.

9
10

Sorsunnersuup siulliup kingorna Tysklandi ajorsarmat, Slesvigip ilaani sumut atasussaaneq pillugu innuttaasunik taasisitsisoqarsinnaalerpoq. Tamannalu pivoq 10. Februar aamma 14. Marts 1920.


Play audiofile

Tá Týskland tapti fyrra heimsbardaga var møguligt at halda eina fólkaatkvøðu í einum parti av Slesvík um, hvat land, tey skuldu verða partur av. Hetta var 10. februar og 14. mars 1920.

11
12

Valdimarip ulluani 15. juni 1920 Nordslesvig pisortatigoortumik Danmarkimut ataleqqippoq, maannakkullu taaneqartalerpoq Sønderjylland. Killeqarfik Kongeåenimiit Koldingip kujataanut Flensborgip avannaatungaanut nikisinneqarpoq.


Play audiofile

Valdemarsdag, 15. juni 1920, gjørdist Norðurslesvík aftur alment ein partur av Danmark og verður nú kallað Suðurjútland. Markið bleiv flutt frá Kongaánni, sunnan fyri Kolding, til beint norðan fyri Flensborg.

13
14

Sydslesvig Tysklandimut ataannarpoq- Flensborgemi avannaani kujammut kuup eqqaani Ejderen Rendburgimiittumut.


Play audiofile

Suðurslesvík helt fram við at vera partur av Týsklandi - Frá Flensborg har norðuri til Rendsburg við ánna Ejderen.

15
16

Julip qulinganni 1920 Kong Christian qulingat hiisterluni Frederikshøjip isaaffitoqaatigut Koldingip Christiansfeldillu akornatigut ingerlaarpoq. Ataatsimooqqilernermullu ilisarnaatitut eqqaamaneqaataalerpoq, taamani kunngip niviarsiaannguaq hiistiminut ikitimmagu.


Play audiofile

10. juli kom Kristian 10. kongur ríðandi gjøgnum gamla marknaliðið við Frederikshøj, sum er millum Christiansfeld og Kolding. Sum tekin um sameiningina tók kongur eina lítla smágentu upp á hestin hjá sær, og tað er eitt minni, sum enn er livandi.

17
18

Eqqaassusiisoqarnikuuvoq. Danmarkimilu piffinni assigiinngitsuni 650-ni assingusunik eqqaassusiisoqarnikuulluni. 1995-imi aamma ataatsimooqqilerneq pillugu katersugaasiveerartaartoqarpoq.


Play audiofile

Ein minnisvarði er settur upp á tí staðnum. Tað finnast fleiri enn 650 slíkir minnisvarðar kring um í Danmark. Síðani 1995 hevur eisini eitt sameingar- og marknasavn verið her.

19
20

1920-p kingorna naalagaaffiit illugiillutik killeqarfiup killingani  ikinnerussuteqalerput. Suli tyskit Sønderjyllandimi ikinnerussuteqarput aamma danskit Sydslesvigimi ikinnerussuteqarput. Taamaattumik suli Nordslesvigemi/ Sønderjylland tyskit peqatigiiffeqarlutillu atuarfieqarput, aamma taamatut Sydslesvigimi danskit suli peqatigiiffeqarlutillu atuarfeqarput.


Play audiofile

Eftir 1920 komu tjóðskaparminnilutar at vera báðumegin markið. Enn er ein týskur minniluti í Suðurjútlandi og ein danskur minniluti í Suðurslesvík. Tí eru týskir skúlar og feløg í Norðurslesvík / Suðurjútlandi og danskir skúlar og feløg í Suðurslesvík.

21
22

2020-mi killeqarfiup kujataani Slesvig- Holstenimi demokratiskemik inunnik taasisitsisoqarsimanera aamma eqqissisimasumik killeqarfeqatigiinneq pillugu ukiut 100-junngornerat nalliuttorsiutigineqassaaq.


Play audiofile

2020 verður eisini hátíðarhildið sunnan fyri markið í Slesvík-Holstein, men her hátíðarhalda tey, at 100 ár eru liðin síðani demokratisku fólkaatkvøðuna, og tey hátíðarhalda eisini tað góða grannalagið tvørtur um landamarkið.

23
24

Killeqarfinnik allanik piginnittoqarsimasunik ilisimasaqarpit?


Play audiofile

Kennir tú til øki, sum hava skift frá at hoyra til eitt land til at hoyra til eitt annað?

25
Ataatsimooqqilerneq. Dansk-it oqaluttuassartaat (100-liivoq - 1920-2020)

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Heinrich August Emil Dohm - 1921 (1875-1940)
S4: 1920 - Kongelig Bibliotek - commons.wikimedia.org + genforeningen2020.dk
S6+14: Kulturministeriet - kum.dk
S8: Slaget ved Dybbøl - Richard Knötel (1857-1914) - commons.wikimedia.org
S10+12: Rigsarkivet - flickr.com
S16: Museum Sønderjylland - msj.dk
S18: Grænseforeningen.dk
S20: Picryl.com + commons.wikimedia.org
S22: Gemeinsam-ueber-grenzen.de
S24: Comerade King - flickr.com

www.genforeningsmuseet.dk
Forrige side Næste side
X