Skift
sprog
Play audiofileis
Play audiofilekl
Endurfundirnir- dönsk saga (100 ár- 1920-2020)
Ataatsimooqqilerneq. Dansk-it oqaluttuassartaat (100-liivoq - 1920-2020)

Anne Karin Sjøstrøm & Stefan Nielsen

Oversat til grønlandsk af Agapeta Skifte Jensen
3
4

Endurfundirnir eru haldnir hátíðlegir um alla Danmörku í 2020. Það er vegna þess að Suður-Jótland varð aftur hluti af Danmörku eftir 56 ár.


Play audiofile

Ataatsimooqqilerneq Danmarkimi tamani 2020-mi nalliuttorsiutigineqassaaq. Nalliuttorsiutiginissaanut pissutaavoq Sønderjylland Danmarkimut ataqqilermat ukiut 56-t avissaaqqareerluni.


Play audiofile 5
6

Suður-Jótland heitir líka Norður-Slésvík og var sameinað Suður-Slésvík, sem er þýskt svæði, og hluti af hertogadæminu Slésvík.


Play audiofile

Sønderjylland aamma taaneqartarpoq Nordslesvig, taamani Sydslesvig tyskiusumut nunamut akimasuumut atasoq.


Play audiofile 7
8

Danmörk tapaði Slésvík og Holstein til Prússana (Þýskaland) árið 1864. Þar bjuggu þeir sem töluðu frísnesku, dönsku og þýsku hlið við hlið.


Play audiofile

Danmarkip Slesvig aamma Holsten 1864 Preussenimut (Tyskland) annaanikuugamigit. Tassani frisiskisut, - danskisut- tyskisullu oqaasilinnik sanileriillutik innuttaqarpoq.


Play audiofile 9
10

Eftir fyrri heimsstyrjöldina, sem Þýskaland tapaði, var mögulegt að halda þjóðaratkvæðagreiðslu í hluta Slésvíkur um hvoru svæðinu fólk vildi tilheyra. Það gerðist 10. febrúar og 14. mars 1920.


Play audiofile

Sorsunnersuup siulliup kingorna Tysklandi ajorsarmat, Slesvigip ilaani sumut atasussaaneq pillugu innuttaasunik taasisitsisoqarsinnaalerpoq. Tamannalu pivoq 10. Februar aamma 14. Marts 1920.


Play audiofile 11
12

Á Valdemarsdegi 15. júní 1920 varð Norður-Slésvík opinberlega hluti af Danmörku aftur og var kallað Suður-Jótland. Landamærin færðust frá Kongeåen, suður af Kolding, aðeins niður fyrir norður Flensborg.


Play audiofile

Valdimarip ulluani 15. juni 1920 Nordslesvig pisortatigoortumik Danmarkimut ataleqqippoq, maannakkullu taaneqartalerpoq Sønderjylland. Killeqarfik Kongeåenimiit Koldingip kujataanut Flensborgip avannaatungaanut nikisinneqarpoq.


Play audiofile 13
14

Suður-Slésvík varð áfram hluti af Þýskalandi- frá Flensborg í norðri til Rendsburg við fljótið Ejderen.


Play audiofile

Sydslesvig Tysklandimut ataannarpoq- Flensborgemi avannaani kujammut kuup eqqaani Ejderen Rendburgimiittumut.


Play audiofile 15
16

Þann 10. júli 1920 reið Christian 10. konungur í gegnum gamla landamærahliðið við Frederikshøj milli Kolding og Christiansfeld. Menn muna það því hann tók litla stúlku upp á hestinn sem tákn fyrir sameininguna.


Play audiofile

Julip qulinganni 1920 Kong Christian qulingat hiisterluni Frederikshøjip isaaffitoqaatigut Koldingip Christiansfeldillu akornatigut ingerlaarpoq. Ataatsimooqqilernermullu ilisarnaatitut eqqaamaneqaataalerpoq, taamani kunngip niviarsiaannguaq hiistiminut ikitimmagu.


Play audiofile 17
18

Settur var upp bautasteinn á staðnum. Það finnast um 650 svipaðir steinar víðs vegar um Danmörku. Frá 1995 hefur verið lítið sameininga- og landamærasafn hér.


Play audiofile

Eqqaassusiisoqarnikuuvoq. Danmarkimilu piffinni assigiinngitsuni 650-ni assingusunik eqqaassusiisoqarnikuulluni. 1995-imi aamma ataatsimooqqilerneq pillugu katersugaasiveerartaartoqarpoq.


Play audiofile 19
20

Eftir 1920 komu fram minnihlutahópar beggja vegna landamæranna. Það finnst enn þýskur minnihlutahópur á Suður-Jótlandi og danskur minnihlutahópur í Suður-Slésvík. Þess vegna eru þýskir skólar og félög í Norður-Slésvík/Suður-Jótlandi og danskir skólar og félög í Suður-Slésvík.


Play audiofile

1920-p kingorna naalagaaffiit illugiillutik killeqarfiup killingani  ikinnerussuteqalerput. Suli tyskit Sønderjyllandimi ikinnerussuteqarput aamma danskit Sydslesvigimi ikinnerussuteqarput. Taamaattumik suli Nordslesvigemi/ Sønderjylland tyskit peqatigiiffeqarlutillu atuarfieqarput, aamma taamatut Sydslesvigimi danskit suli peqatigiiffeqarlutillu atuarfeqarput.


Play audiofile 21
22

Á árinu 2020 er líka fagnað sunnan megin við landamærin í Slésvík-Holstein, en því er fagnað að 100 ár eru liðin frá þjóðaratkvæðagreiðslu og friðsamlegum nágrönnum hinum megin landamæranna.


Play audiofile

2020-mi killeqarfiup kujataani Slesvig- Holstenimi demokratiskemik inunnik taasisitsisoqarsimanera aamma eqqissisimasumik killeqarfeqatigiinneq pillugu ukiut 100-junngornerat nalliuttorsiutigineqassaaq.


Play audiofile 23
24

Þekkir þú önnur landamærasvæði sem hafa breytt eignarhaldi til annars lands?


Play audiofile

Killeqarfinnik allanik piginnittoqarsimasunik ilisimasaqarpit?


Play audiofile 25
Endurfundirnir- dönsk saga (100 ár- 1920-2020)

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Heinrich August Emil Dohm - 1921 (1875-1940)
S4: 1920 - Kongelig Bibliotek - commons.wikimedia.org + genforeningen2020.dk
S6+14: Kulturministeriet - kum.dk
S8: Slaget ved Dybbøl - Richard Knötel (1857-1914) - commons.wikimedia.org
S10+12: Rigsarkivet - flickr.com
S16: Museum Sønderjylland - msj.dk
S18: Grænseforeningen.dk
S20: Picryl.com + commons.wikimedia.org
S22: Gemeinsam-ueber-grenzen.de
S24: Comerade King - flickr.com

www.genforeningsmuseet.dk
Forrige side Næste side
X