Skift
sprog
Play audiofilede
Sameiningin av nýggjum - ein donsk frásøgn (100 ár - 1920-2020)
Wiedervereinigung - eine dänische Geschichte (100 Jahre - 1920-2020)

Anne Karin Sjøstrøm & Stefan Nielsen

Oversat til tysk af Stina Umland
3
4

Sameiningin verður hátíðarhildin um alt Danmark í 2020, tí Suðurjútland aftur gjørdist partur av Danmark eftir at hava verið uttanfyri í 56 ár.

Die Wiedervereinigung wird 2020 überall in Dänemark gefeiert. Die Wiedervereinigung wird gefeiert, weil Südjütland nach 56 Jahren wieder ein Teil von Dänemark wurde.


Play audiofile 5
6

Suðurjútland eitur eisini Norðurslesvík. Saman við Suðurslesvík, sum er partur av Týsklandi, er Norðurslesvík partur av gamla hertugadøminum Slesvík.

Südjütland heißt auch Nordschleswig und war zusammen mit Südschleswig, welches deutsch ist, ein Teil des alten Herzogtums Schleswig.


Play audiofile 7
8

Í 1864 misti Danmark Slesvík og Holstein til Prussland (Týskland). Her búðu fólk, sum tosaðu frísiskt, danskt og týskt saman.

Dänemark verlor 1864 Schleswig und Holstein an Preußen (Deutschland). Hier wohnten sowohl friesisch, dänisch und deutsch sprechende Einwohner Seite an Seite.


Play audiofile 9
10

Tá Týskland tapti fyrra heimsbardaga var møguligt at halda eina fólkaatkvøðu í einum parti av Slesvík um, hvat land, tey skuldu verða partur av. Hetta var 10. februar og 14. mars 1920.

Nach dem 1. Weltkrieg, welchen Deutschland verlor, wurde es möglich in Teilen von Schleswig eine Volksabstimmung über die Zugehörigkeit der Bürger zu halten. Das passierte am 10. Februar und 14. März 1920. 


Play audiofile 11
12

Valdemarsdag, 15. juni 1920, gjørdist Norðurslesvík aftur alment ein partur av Danmark og verður nú kallað Suðurjútland. Markið bleiv flutt frá Kongaánni, sunnan fyri Kolding, til beint norðan fyri Flensborg.

Am “Valdemarstag” den 15. Juni 1929 wurde Nordschleswig wieder offiziell ein Teil von Dänemark und wird jetzt Südjütland genannt. Die Grenze wurde von Kongeåen in den Süden von Kolding, runter nördlich von Flensburg  gerückt.


Play audiofile 13
14

Suðurslesvík helt fram við at vera partur av Týsklandi - Frá Flensborg har norðuri til Rendsburg við ánna Ejderen.

Südschleswig blieb weiterhin ein Teil von Deutschland  - von Flensburg im Norden runter nach Rendsburg beim Fluss Eider.


Play audiofile 15
16

10. juli kom Kristian 10. kongur ríðandi gjøgnum gamla marknaliðið við Frederikshøj, sum er millum Christiansfeld og Kolding. Sum tekin um sameiningina tók kongur eina lítla smágentu upp á hestin hjá sær, og tað er eitt minni, sum enn er livandi.

Am 10. Juli 1920 ritt König Christian 10. durch die alte Grenzpforte bei Frederikshøj zwischen Kolding und Christiansfeld. Es wird erinnert als, das der König ein kleines Mädchen auf sein Pferd nahm, als ein Symbol für die Wiedervereinigung.


Play audiofile 17
18

Ein minnisvarði er settur upp á tí staðnum. Tað finnast fleiri enn 650 slíkir minnisvarðar kring um í Danmark. Síðani 1995 hevur eisini eitt sameingar- og marknasavn verið her.

Es wurde an der Stelle ein Gedenkstein aufgestellt. Es gibt über 650 ähnliche Gedenksteine in Dänemark. Seit 1995 gab es dort ein kleines Wiedervereinigungs- und Grenzmuseum.


Play audiofile 19
20

Eftir 1920 komu tjóðskaparminnilutar at vera báðumegin markið. Enn er ein týskur minniluti í Suðurjútlandi og ein danskur minniluti í Suðurslesvík. Tí eru týskir skúlar og feløg í Norðurslesvík / Suðurjútlandi og danskir skúlar og feløg í Suðurslesvík.

Nach 1920 entstanden dort nationale Minderheiten auf beiden Seiten der neuen Grenze. Es gibt immer noch eine deutsche Minderheit in Südjütland und eine dänische Minderheit in Südschleswig. Deshalb gibt es deutsche Schulen und Vereine in Nordschleswig / Südjütland und dänische Schulen und Vereine in Südschleswig.


Play audiofile 21
22

2020 verður eisini hátíðarhildið sunnan fyri markið í Slesvík-Holstein, men her hátíðarhalda tey, at 100 ár eru liðin síðani demokratisku fólkaatkvøðuna, og tey hátíðarhalda eisini tað góða grannalagið tvørtur um landamarkið.

2020 wird auch südlich von der Grenze in Schleswig-Holstein gefeiert, aber hier feiert man den 100-Jahrestag der demokratischen Volksabstimmung und die friedliche Nachbarschaft über den Grenzen.


Play audiofile 23
24

Kennir tú til øki, sum hava skift frá at hoyra til eitt land til at hoyra til eitt annað?

Kennst du andere Grenzgebiete, wo die Zugehörigkeit zu einem anderen Land gewechselt hat?


Play audiofile 25
Sameiningin av nýggjum - ein donsk frásøgn (100 ár - 1920-2020)

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Heinrich August Emil Dohm - 1921 (1875-1940)
S4: 1920 - Kongelig Bibliotek - commons.wikimedia.org + genforeningen2020.dk
S6+14: Kulturministeriet - kum.dk
S8: Slaget ved Dybbøl - Richard Knötel (1857-1914) - commons.wikimedia.org
S10+12: Rigsarkivet - flickr.com
S16: Museum Sønderjylland - msj.dk
S18: Grænseforeningen.dk
S20: Picryl.com + commons.wikimedia.org
S22: Gemeinsam-ueber-grenzen.de
S24: Comerade King - flickr.com

www.genforeningsmuseet.dk
Forrige side Næste side
X