Skift
sprog
Play audiofilesv
Play audiofilefo
Fastetiden i Danmark
2
Føstulávint í Danmark

Stine Kaiser

Oversat til færøsk af June-Eyð Joensen
3
4

I Danmark är fastetiden först och främst barnens fest. Ordet “fastelavn” kommer från det tyska “Fastelabend”, som betyder “faste-afton”. Fastetiden infaller oftast i februari.


Play audiofile

Í Danmark er føstulávint fyrst og fremst eitt hald fyri børnini. Orðið, føstulávint, stavar frá týska orðinum, “Fastelabend”, sum merkir “føstu-kvøld”. Føstulávint er ofta í februar.


Play audiofile 5
6

Förr i tiden höll man en fastlagsfest kvällen före de 40 fastedagarna. Under fastan åt man bara groft bröd, gröt och fisk. När fastan är slut börjar påsken.


Play audiofile

Fyrr í tíðini varð føstulávintveitsla hildin kvøldið fyri teir 40 føstudagarnar. Í føstuni ótu tey bara grovt breyð, greyt og fisk. Tá føstan er av, byrja páskirnar.


Play audiofile 7
8

Idag slår man “katten ur tunnan” på fastetiden. Förr i tiden var det en levande katt i tunnan som man förknippade med det onda. Idag fylls tunnan med godis och en katt gjord av papper.


Play audiofile

Nú á døgum sláa vit tunnu á føstulávint. Fyrr var ein livandi ketta í tunnuni, sum varð sett í samband við tað ónda. Nú verður tunnan fylt við góðgæti og einari kettu úr pappíri.


Play audiofile 9
10

I fastetiden klär man ut sig. Förr i tiden klädde man ut sig som djävulen för att skrämma bort det onda. Idag är det annorlunda utklädningar. Ofta är det ett pris till bästa utklädnad.


Play audiofile

Á føstulávint lata vit okkum í grýluklæði. Fyrr í tíðini lótu tey seg í sum illimaður fyri at styggja tað ónda burtur. Nú á døgum lata fólk seg í ymisk klæðir. Ofta er ein virðisløn til bestu grýluna.


Play audiofile 11
12

Den som slår ner tunnan blir “kattkung” och det koras också en “kattdrottning”.


Play audiofile

Tann, ið slær alt av tunnuni, verður “katta-kongur”, og ein “katta-drotning” verður eisini vald.


Play audiofile 13
14

Ett fastlagsris är en bunt grenar - oftast från ett björkträd. Förr i tiden slog man sina barn med fastlagsriset till minne av Jesus lidelser under påsken.


Play audiofile

Eitt føstulávintsrís er eitt bundi av greinum - oftast av einum birkitræi. Fyrr í tíðini flongdu tey børn síni við føstulávintsrísinum til minnis um Jesu líðingar á páskum.


Play audiofile 15
16

Idag är fastlagsriset dekorerat med pynt klippt av papper, fjädrar och blommor i silkespapper. Man kan ha tur att få ett fastlagsris med godis i.


Play audiofile

Føstulávintsrís eru í dag prýdd við pappírsklippi, fjaðrum og blómum úr silkipappíri. Tú kanst eisini vera heppin og fáa eitt føstulávintsrís við góðgæti uppá.


Play audiofile 17
18

Man äter också fastlagsbullar som är sötaktiga bullar med vaniljkräm i.


Play audiofile

Vit eta eisini føstulávintsbollar, sum eru søtligir bollar við vaniljukremi inní.


Play audiofile 19
20

Att skallra är en sed under fastetiden. Utklädda barn går från dörr till dörr och sjunger faslagssånger. Barnen får pengar eller godis som tack för sången.


Play audiofile

At “ringla” er ein siður á føstulávint. Grýluklødd børn ganga hús av húsi og syngja føstulávintssangir. Børnini fáa pengar ella góðgæti sum tøkk fyri sangin.


Play audiofile 21
22

Barnen sjunger: “Fastlagstiden är mitt namn, bullar vill jag ha, om jag inga bullar får, så dödar jag”.


Play audiofile

Børnini syngja: “Føstulávint er navn mítt, eg vil hava bollar, um eg ikki fái bollar, so fari eg at leika í”.


Play audiofile 23
24

En rolig lek under fastetiden är att “bita i en bulle”. Det gäller att snabbast äta en bulle med händerna på ryggen. Bullen hänger i ett snöre framför ansiktet.


Play audiofile

Eitt stuttligt spæl á føstulávint er eitt nú at “býta í bolla”. Tað ræður um skjótast at eta ein bolla við hondunum aftan fyri ryggin. Bollin hongur í einum bandi framman fyri andlitið.


Play audiofile 25
26

Firar man fastetiden där du kommer ifrån?


Play audiofile

Halda tit føstulávint, haðani tú ert?


Play audiofile 27
Fastetiden i Danmark

Foto/ Myndir: S1+8+10+16+28: Stefan Åge Hardonk Nielsen S4: Erbs55 - pixabay.com S6: commons.wikimedia.org S12+18+22+24+26: Stine Kaiser S14: Albert d´Arnoux - 1857 S20: dengangi50erne.blogspot.dk
Forrige side Næste side
X