Skift
sprog
Dönsku Vestur- Indíur, dönsk saga
De Dansk Vestindiske øyer - en dansk historie

Kathrine Lysen, Katrine Skov & Sophus Lorentzen

Oversat til nynorsk af Silje Jerpstad
3
4

Danmörk var á tímabilinu 1600-1800 nýlenduveldi. Danmörk átti meðal annars nýlendur á Grænlandi, Vesturafríku, Indlandi og Karabíska hafinu (Vestur- Indíur).

Danmark var på 1600-1800-tallet ei kolonimakt. Danmark hadde mellom anna koloniar på Grønland, i Vest-Afrika, India og Karibia (Vest-India).

5
6

Dönsku Vestur- Indíur samanstóðu af þrem eyjum: Sankt Thomas, Sankt Jan og Sankt Croix. Þær voru danskar frá 1691-1917.

Dansk Vestindia bestod av tre øyer: Sankt Thomas, Sankt Jan og Sankt Croix. Dei var danske frå 1691-1917.

7
8

1672 er stofnuð nýlenda á Sankt Thomas og 1718 lagði Danmörk Sankt Jan undir sig sem hafði tilheyrt Englandi. 1733 keypti Danmörk Sankt Croix af Frakklandi.

I 1672 vart det starta ei koloni på Sankt Thomas, og i 1718 erobra Danmark Sankt Jan som elles høyrde til England. I 1733 kjøpte Danmark Sankt Croix av Frankrike.

9
10

Dönsku Vestur- Indíur voru hluti af hinni frægu “þríhyrnings verslun”. Danmörk skipti á fötum og vopnum fyrir þræla í Afríku, sem þeir sigldu með til Vestur-Indía. Hér skipti maður á þeim fyrir sykur, tóbak og bómull sem var siglt með til Danmerkur.

Dansk Vestindia er ein del av den kjende “trekanthandelen”. Danmark bytte tøy og våpen til slavar i Afrika som dei seilte til Vest-India. Her bytte ein dei mot sukker, tobakk og bomull som vart seila til Danmark.

11
12

Þrælarnir voru teknir frá heimilum sínum. Þeir unnu erfiðisvinnu allan daginn og bjuggu við hræðilegar aðstæður. Sumir þrælar flúðu frá plantekrunum.

Slavane vart bortførte frå heimane deira. Dei arbeidde hardt dagen land og budde under forferdelege forhold. Nokre slavar flykta fra plantasjane.

13
14

Ef maður var gripinn þá hafði það miklar afleiðingar. Sumir voru pískaðir, fyrir aðra var það miklu verra.

Hvis ein vart fanga fekk det store konsekvensar. Nokre vart piska, andre det som var enda verre.

15
16

Þann 3. júlí 1848 bannaði danski landstjórinn Peter von Scholten þrælahald í Vestur-Indíum.

Den 3. juli 1848 vart slaveriet i Vestindia oppheva av den danske generalguvernøren Peter von Scholten.

17
18

Í gömlu dönsku Vestur- Indíum getur maður meðal annars séð Kristjánsvirki og Friðriksvirki, sem eru bæði í gömlum dönskum bæjum.

I det gamle Dansk Vestindia kan ein mellom anna sjå Fort Christian og Fort Frederik. Dei ligg begge i gamle danske byar.

19
20

Eyjarnar þrjár voru seldar Bandaríkjunum 1917 fyrir 25 milljónir dollara. Flestir íbúanna eru afkomendur þræla. Eyjarnar heita í dag Jómfrúreyjar. (US Virgin Islands).

Dei tre øyene vart solgt til USA i 1917 for 25 millionar dollar. Dei fleste innbyggjarane er etterkommarar av slavane. Øyene heiter i dag Jomfruøyene (US Virgin Islands).

21
22

Höðuðborgin á Jómfrúreyjum heitir Charlotte Amalie og það finnast ennþá mörg götuheiti á dönsku.

Hovudstaden på Jomfruøyene heiter Charlotte Amalie og det er framleis mange vegnamn på dansk der.

23
24

Í dag lifa Jómfrúreyjar á ferðamannaiðnaði. Það koma meira en 2 milljónir gesta á ári.

Turisme er det Jomfruøyene lever av i dag. Det kjem meir enn 2 millionar vitjarar i året.

25
26

Hafa menn átt nýlendur í sögu þíns lands?

Har landet ditt hatt koloniar opp gjennom historia?

27
Dönsku Vestur- Indíur, dönsk saga

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva: S1+24: Sanni Craft S4: George Webster/ 1800 - commons.wikimedia.org S6+22+26: Martin Lie - commons.wikimedia.org S8: Jason Crotty - flickr.com S10: Sémhur - commons.wikimedia.org S12: http://ctlsites.uga.edu S14: Brantz Mayer/ 1854 - commons.wikimedia.org S16: www.virgin-islands-history.org S18: N2theBlue - commons.wikimedia.org S20: Jerry Woody - commons.wikimedia.org
Forrige side Næste side
X