Skift
sprog
Play audiofileis
Dönsk jól
Dansk jol

Laura Høj Christensen og Mikkeline Askebjerg Meyer Mærsk - Vonsild Skole

Oversat til nynorsk af Ellen Birgitte Johnsrud
3
4

Við höldum jól þann 24. desember um kvöldið til að fagna fæðingu Jesú, daginn fyrir jóladag.


Play audiofile

Dei feirar jol i Danmark om kvelden den 24. desember, for å feire Jesu’ fødsel. Dagen før 1. Joledag.

5
6

Orðið jól var fyrst notað á víkinga öld sem jól. Jólin voru veisla þar sem maður fagnaði miðvetri (stysti dagur ársins). Um 1100 innleiddi kirkjan ,,jólafrið” í Danmörku, sem urðu jólin til að fagna fæðingu Jesú.


Play audiofile

Ordet jol kjem frå vikingtida, då dei sa “jól”. Jól var ein fest der ein feira midvinter (årets kortaste dag). Omkring år 1100 innførte kirken ´jolefred´ i Danmark, noko som blei til jola, ei feiring av Jesu’ fødsel.

7
8

Fram að jólum kveikir maður á dagatalakerti. Það er gert frá 1. til 24. desember. Þetta er ný jólahefð. Um 1900 varð algengt að telja dagana niður í skólanum.


Play audiofile

Fram til jol tenner mange kalenderljos. Det skjer frå 1. til 24. desember. Det er ein nyare joletradisjon. På starten av 1900-talet blei det vanleg å telle dagane til jol på skulane.

9
10

Í skólanum er föndurdagur haldinn árlega í byrjun desember. Þá er skólinn skreyttur með stjörnum, englum, jólatrjám og óróa.


Play audiofile

På skulane har ein kvart år ein klippedag i starten av desember. Då blir skulane pynta med stjerner, englar, juletre og girlander.

11
12

Þann 13. desember fara margir nemendur í Sankt Lucia skrúðgöngu í skólanum. Þetta er hefð í Danmörku frá seinni heimstyrjöldinni. Hefðin koma frá Svíþjóð.


Play audiofile

Den 13. desember går mange elevar Sankta Lucia-tog på skulane. Det er ein tradisjon som starta i Danmark under 2. verdskrig. Tradisjonen kjem frå Sverige.

13
14

Í jólamánuðnum bakar maður oft vanilluhringi, piparkökur, kleinur, brúnkökur og gyðingakökur.


Play audiofile

I jolemånaden bakar ein ofte serinakaker, peppernøtter, fattigmann, sirupsnippar og jødekaker.

15
16

Á jólunum skreyta margir með til dæmis jólatrjám, kertum, jólakúlum, englum, stjörnum, jólasveinum, snjókörlum, jólasveinahúfum og hreindýrum.


Play audiofile

Til jol pyntar mange opp med f.eks. joletre, lys, jolekuler, englar, stjerner, nissar, snømenn, nisseluer og reinsdyr.

17
18

Á jólunum kemur jólasveinninn. Hann kemur á suma staði með gjafir handa börnum. Í mörgum bæjum getur maður hitt jólasveininn í desember.


Play audiofile

Til jol kjem jolenissen. Han kjem nokre stader med gåver til borna. I mange byar kan ein møte han i desember månad.

19
20

Margir skólar fara í kirkju þegar líður að jólum og margt fólk fer á aðfangadagskvöld. Þennan eina dag á árinu fyllast kirkjur landsins.


Play audiofile

Mange skular går i kyrka før jol og mange menneske går dit på jolaftan. Denne eine dagen i året er kyrkane ofte fulle over heile Danmark.

21
22

Á aðfangadag er oft borðuð önd eða svínasteik með soðnum kartöflum, brúnni sósu, rauðkáli og sykurbrúnuðum kartöflum. Í eftirrétt er oft grjónagrautur með möndlu í. Sá sem fær möndluna vinnur gjöf.


Play audiofile

Jolaftan et ein ofte and eller fleskesteik med kokte potetar, brun saus, raudkål og brune potetar som er steikte med sukker i steikepanna. Til dessert et mange riskrem med ein mandel i. Den som får mandelen vinn ei gåve.

23
24

Fyrsta jólatréð í Danmörku var tendrað árið 1811. Hefðin kom frá Þýskalandi. Maður dansar í kringum jólatréð og syngur t.d. “Hátt frá græna toppi trésins” eða ”Barn er fætt í Betlehem.”


Play audiofile

Danmark sitt fyrste joletre blei tent i 1811. Tradisjonen kom frå Tyskland. Ein går rundt joletreet og syng f.eks. ”Højt fra træets grønne top” eller “Et barn er født i Betlehem”.

25
26

Á Aðfangadag fær maður gjafir. Þær eiga að liggja undir jólatrénu. Þegar búið er að dansað í kringum jólatréð opnar maður pakkana. Flestir fullorðnir kaupa gjafir og flest börn búa til heimagerðar gjafir.


Play audiofile

Jolaftan får ein gåver. Dei skal ligge under joletreet. Etter at ein har gått rundt treet er det tid for å opne gåver. Dei fleste vaksne kjøper gåver og dei fleste born lagar heimelagde gåver.

27
28

Það fagna ekki allir jólunum í Danmörku. Jólin eru haldin á mismunandi hátt. Eru haldin jól í þinni fjöldskyldu? Ef þið gerið það, hverning haldið þið jól?


Play audiofile

Ikkje alle i Danmark feirer jol og jola kan bli feira veldig forskjellig. Feirer de jol i din familie? Viss de gjør det, korleis feirer de jol i familien din?

29
Dönsk jól

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1+24: Malene Thyssen - commons.wikimedia.org S4+6+8+16+26: pxhere.com S10: Mikkeline Askebjerg Meyer Mærsk 12+28: Stefan Nielsen S14: Sindum - commons.wikimedia.org S18: Circ OD - pixabay.com S20: Bococo - commons.wikimedia.org 22: Nillerdk - commons.wikimedia.org
Forrige side Næste side
X