Skift
sprog
Play audiofilefo
Play audiofileis
Hersetingin av Danmark
IS
FO
2
Hernám Danmerkur

Pernille Kousgaard Andersen & Rebekka Hardonk Nielsen

Oversat til íslensku af Svanhvít Hreinsdóttir
3
4

Seinni heimsbardagi byrjaði í 1939, tá ið Týskland leyp á Pólland. 9. apríl 1940 gjørdu týskir hermenn innrás í Danmark.


Play audiofile

Seinni heimsstyrjöldin hófst 1939 þegar Þýskaland réðst inn í Pólland. Þann 9. apríl 1940 réðust þýskar hersveitir inn í Danmörku.


Play audiofile 5
6

Danir vistu, at týskarar vóru á veg til Noregs eftir jarnmálmi, og tí gjørdu teir einki, tá ið teir varnaðust týskar herflotar í Stórabelti nakrar dagar frammanundan. Her síggjast ruturnar, sum týskarar brúktu upp ígjøgnum Danmark.


Play audiofile

Menn vissu að Þjóðverjar væru á leið til Noregs eftir járngrýti og þess vegna gerðu menn ekkert þegar menn urðu varir við þýskan herflota í Stórabelti nokkrum dögum áður. Hér sjást leiðirnar sem Þjóðverjar fóru upp í gegnum Danmörk.


Play audiofile 7
8

Tað var eitt álop, sum kom óvæntað á danir kl. 4 um morgunin. Danir vórðu vaktir av stríðsflogførum og hermonnum.


Play audiofile

Það var óvænt árás kl. 4 um morguninn. Danir vöknuðu við árásarflugvélar og hermenn.


Play audiofile 9
10

Danir lótu seg øgiliga skjótt upp í hendurnar á týskarum, tí herurin ikki var nóg væl fyri til at stríðast ímóti.


Play audiofile

Danmörk gafst mjög fljótlega upp fyrir þjóðverjum, þar sem herinn var ekki nógu öflugur til að berjast á móti.


Play audiofile 11
12

Telefonsambandið varð avbrotið, og tí stríddust nakrar herdeildir í Suðurjútlandi víðari, tí tær ikki vistu, at Danmark hevði givið seg undir. 16 hermenn doyðu 9. apríl 1940.


Play audiofile

Símasambandið var rofið og þess vegna börðust nokkrar herdeildir áfram á Suður-Jótlandi, því þær vissu ekki að Danmörk hafði gefist upp. 16 hermenn dóu þann 9. april 1940.


Play audiofile 13
14

Í Aalborg vórðu fyrstu flogseðlarnir tveittir niður yvir býin. Tað vóru seðlar við skeivum donskum málburði og við yvirskriftini “Oprop!” - har týskarar greiddu frá, at teir vardu Danmark ímóti onglendingum.


Play audiofile

Í Álaborg var fyrstu dreifimiðunum kastað niður. Það var blað á lélegri dönsku sem hét “Oprop” þar útskýrðu Þjóðverjar að þeir vernduðu Danmörku geng Englendingum.


Play audiofile 15
16

Síðstu krígsárini tóku fleiri mótstøðubólkar seg upp, sum stríddust ímóti týskarum. Teir hjálptu onglendingum við at taka ímóti vápnum og hermonnum ella gjørdu herverk. Ein víðagitin bólkur kallaðist “Hvidstens-bólkurin”. Nógv vórðu tikin av døgum.


Play audiofile

Síðustu ár stríðsins komu fram hópar andspyrnuhreyfinga sem börðust við Þjóðverja. Þeir hjálpuðu Englendingum við að taka á móti vopnum og hermönnum og stóðu fyrir skemmdarverkum. Vel þekktur hópur er “Hvidstensgruppen” Margir voru teknir af lífi af Þjóðverjum.


Play audiofile 17
18

Danmark var hersett í fimm ár og varð alment frælst 5. mai 1945.


Play audiofile

Danmörk var hernumin í fimm ár og varð opinberlega frjáls 5. maí 1945.


Play audiofile 19
20

Tveir dagar seinni bumbaði Sovjetsamveldið Bornholm og hersetti oynna 9. mai. Bornholm varð tískil ikki frælst fyrr enn 5. mai 1946 - eitt ár eftir restini av Danmark.


Play audiofile

Tveim dögum síðar vörpuðu Sovétríkin sprengjum á Borgundarhólm og hernámu eyjuna 9. maí. Borgundarhólmur varð þess vegna fyrst frjáls 5. apríl 1946 - einu ári á eftir restinni af Danmörku.


Play audiofile 21
22

Danir minnast framvegis 9. apríl og frælsisdagin 5. mai. Nógv seta ljós í vindeyguni 4. mai um kvøldið sum eitt tekin um, at hersetingin endaði.


Play audiofile

Í dag minnist maður enn í Danmörku 9. apríl og frelsun Danmerkur þann 5. maí. Margir setja kerti út í glugga að kvöldi 4. maí sem tákn um frelsið.


Play audiofile 23
24

Kennir tú nakran, sum sjálvur hevur upplivað kríggj? Hvør er søga teirra?


Play audiofile

Þekkir þú einhvern sem hefur upplifað stríð í alvöru? Hver er saga þeirra?


Play audiofile 25
Hersetingin av Danmark

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1: Lars Lindeberg - commons.wikimedia.org S4+8: Nationalmuseet - samlinger.natmus.dk S6: Weserübung-Süd_Norsk.PNG/ Lindberg - commons.wikimedia.org S10+18: Nationalmuseet - flickr.com S12: Ukendt - commons.wikimedia.org S14: Comrade King - flickr.com S16: Hans Jørn Storgaard Andersen - commons.wikimedia.org S20: Ukende - Frihedsmuseet - flickr.com S22: torange.biz S24: U.S. Navy - 1944 - commons.wikimedia.org
Forrige side Næste side
X