sprog
Atlantbib
Oversat til íslensku af Mikael Leon Markússon og Magnús Máni ÓlafssonUnder 2. Verdenskrig samlet man i Danmark inn penger, mat og klær til Norges befolkning. Dette ble i Norge kalt «Danskehjelpen», og i Danmark «Norgeshjælpen».
Í seinni heimsstyrjöldinni var peningum, mat og fötum safnað í Danmörku fyrir íbúa Noregs. Þetta var kallað „Danskehjelpen“ í Noregi og í Danmörku „Norgeshjælpen.
Det var tre norske damer i København som startet innsamlingen. Hjelpen ble samlet inn av bl.a. Den Norske Damekomité og Norgesfonden.
Það voru þrjár norskar konur í Kaupmannahöfn sem hófu söfnunina. Aðstoðinni var safnað, m.a. af Norsku kvennanefndinni og Noregssjóðnum.
»Norgeshjælpen» sendte 22 tonn matvarer hver dag fra Danmark til Norge mellom 1941 og 1945. I alt ble det sendt 32.000 tonn mat. Det tilsvarte 10 kg mat til hver nordmann.
Norska hjálparsveitin sendi 22 tonn af mat á hverjum degi frá Danmörku til Noregs á árunum 1941 til 1945. Alls voru send 32.000 tonn af mat. Það svarar til 10 kíló af mat á hvern Norðmann.
Maten ble fordelt ut til befolkningen av leger og prester. Norske skolebarn fikk hver dag en porsjon havresuppe. Det ble samlet inn over 42 millioner kroner, som i dag ville tilsvart ca. 1,8 milliarder kroner.
Læknar og prestar dreifðu matnum. Norsk skólabörn fengu skammt af hafrasúpu á hverjum degi. Ríflega 42 milljónum noskra króna var safnað en það jafngildir u.þ.b. 1,8 milljörðum í dag.
Grunnen til at Norge var hardere rammet av matmangel, var at mange i Norge valgte å gjøre motstand mot tyskerne, mens man i Danmark valgte å samarbeide med Tyskland.
Ástæðan fyrir að Norðmenn urðu meira fyrir barðinu á matarskorti var að margir í Noregi kusu að andmæla Þjóðverjum, en í Danmörku kusu þeir að vinna með Þýskalandi.
I Danmark sluttet krigen den 5. mai, og i Norge den 8. mai 1945. Her sluttet også «Danskehjelpen».
Í Danmörku lauk stríðinu 5. maí og í Noregi 8. maí 1945. Þá lauk einnig „Danskehjelpen“.
Etter krigen var det 13 millioner igjen. Disse pengene ble brukt til å starte «Fondet for dansk-norsk samarbeid». Det skjedde 1. mars 1946.
Eftir stríðið voru 13 milljónir eftir. Þessir peningar voru notaðir til að stofna „Dansk-norska samstarfssjóðinn“. Það gerðist 1. mars 1946.
Lysebu i Oslo ble i 1947 gitt som folkegave fra Norge til Danmark, som takk for hjelpen under 2. Verdenskrig. Det var nordmenn som samlet inn penger til kjøpet.
Lysebu í Ósló var veitt sem þjóðargjöf árið 1947 frá Noregi til Danmerkur, sem þakkir fyrir hjálpina í seinni heimsstyrjöldinni. Það voru Norðmenn sem söfnuðu peningum fyrir kaupunum.
I 1950 kjøpte fondet Schæffergården i Gentofte, slik at det var et hjemsted for fondet i begge land.
Árið 1950 keypti sjóðurinn Schæffergården i Gentofte, þannig að það varð heimahagi fyrir sjóðinn í báðum löndum.
Siden har fondet gitt støtte til kursopphold for dansker og nordmenn, særlig lærerstudenter og lærere, for å øke nabospråksforståelsen i Norden. De arbeider for å øke forståelsen mellom Danmark og Norge. Begge steder arrangerer også konserter, kunstutstillinger og kulturarrangement.
Síðan þá hefur stofnunin veitt stuðning í formi námskeiða fyrir Dani og Norðmenn, einkum kennaranema og kennara, til að auka skilning þeirra á nágranna tungumálunum á Norðurlöndunum. Þeir vinna að því að auka skilning milli Danmerkur og Noregs. Báðir staðirnir skipuleggja einnig tónleika, myndlistarsýningar og menningarviðburði.
Þekkir þú aðrar mikilvægar sögur frá seinni heimsstyrjöldinni?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1+4+8+14+16+18+20+24: dansk-norsk.no
S6: Astmahjemmet.dk
S10: Commons.wikimedia.org
S12: Viggo Guttorm-Pedersen (1902-1962) - commons.wikimedia.org
S18: Consecutiosykkelisten - commons.wikimedia.org
S22: lysebu.no + schaeffergaarden.dk
S24: Jewmus.dk
dansk-norsk.no